Marbuška groznica već je odnijela 15 života u Ruandi ove jeseni, dok je stotine ljudi pod nadzorom zbog potencijalne infekcije. Ruanda je potvrdila izbijanje epidemije krajem septembra 2024. godine.
Zemlje koje su pogođene su Ruanda, Burundi, Centralnoafrička Republika, Kongo, DR Kongo, Gabon, Kenija, Uganda, Bolivija, Brazil, Kolumbija, Kuba, Dominikandska Republika, Ekvador, Gvajana, Panama i Peru. Sve se to dešava u trenutku dok se druge dvije zrazne bolesti – novi soj majmunskih boginja (mpox klade) i tropska groznica oropuš (Oropouche), takođe šire u nekoliko zemalja.
Travel Health Pro, sajt koji vodi Agencija za zdravstvenu bezbednost Ujedinjenog Kraljevstva (UKHSA), izdao je upozorenje o “trostrukoj prijetnji” od ovih smrtonosnih virusa.
“Izbijanje Marbuškog virusa prijavljeno je u Ruandi. Takođe se šire i epidemije mpox klade i oropuša”, rekao je portparol UKHSA, prenosi Euronews.
Najveće izbijanje marbuškog virusa zabilježeno je u Angoli 2005. godine, sa 374 slučaja i 329 smrtnih ishoda.
Šta je Marbuški virus?
Marbuški virus (MARV) je visoko infektivni patogen koji pripada porodici filovirusa, koja uključuje poznatiji virus Ebole. Prvi put je identifikovan 1967. godine tokom epidemija u Marburgu i Frankfurtu u Nemačkoj, kao i u Beogradu, u tadašnjoj Jugoslaviji.
Marbuški virus se prvenstveno prenosi na ljude direktnim kontaktom sa zaraženim životinjama, posebno voćnim slijepim miševima, koji se smatraju prirodnim rezervoarima za virus. Prenos može takođe nastati kontaktom sa tjelesnim tečnostima zaraženih osoba, uključujući krv, pljuvačku, znoj, povraćanje i druge izlučevine.
Virus može ostati prisutan u tijelu preživjelih, naročito u određenim djelovima tkiva poput očiju i centralnog nervnog sistema, potencijalno dovodeći do epidemija čak i nakon što je primarna infekcija uklonjena.
Simptomi bolesti uzrokovane Marbuškim virusom obično se javljaju pet do 10 dana nakon izlaganja i mogu se brzo razvijati. Rani simptomi uključuju visoku temperaturu, slabost, glavobolju, bolove u mišićima.
Ostali simptomi uključuju vodene dijareje, bolove u stomaku i krvarenje ispod kože, uz progresivne znakove kao što su osip, žutica, nadutost stomaka, ekstremni gubitak težine, zatajenje jetre i disfunkciju više organa.
Stopa smrtnosti može varirati od 23 do 90 odsto, u zavisnosti od soja virusa i kvaliteta medicinske nege koja je dostupna.
Beograd nezvanično prvi grad koji je izolovao virus
Virusolog Ana Gligić je u ranijem intervjuu za Euronews Srbija ispričala kako je to izgledalo davne 1967. godine kada je upravo ona bila na čelu tima koji je izolovao i okarakterisao ovaj virus, čime je Beograd nezvanično postao prvi grad u kojem je on identifikovan.
“Uvozili smo majmune iz Ugande za proizvodnju polio virusa. Majmuni su stizali preko Londona, bili su u nekom hostelu jedan dan, a onda su iz istog kontigenta raspoređeni u Marburg, Frankfurt i Beograd. Uvijek je pravilo da ostanu u karantinu dva mjeseca, dakle za to vrijeme se nije smjelo ništa sa njima kako bismo vidjeli da li će ispoljiti neku bolest koja bi ušla u vakcinu protiv dječje paralize”, rekla je tada Gligićeva, prenose Nezavisne.
Majmuni su po dolasku u Srbiju odjednom počeli da umiru. Veterinar koji je radio sa 200 pristiglih majmuna, odlučio je da uradi obdukciju i, nažalost, pod punom opremom došao u kontakt sa krvlju majmuna.
“Zarazio se i, srećom ostao živ jer je smrtnost od ovog virusa do 90 odsto. To je najsmrtonosniji virus koji trenutno postoji na planeti”, nastavlja Gligićeva.
Kako je marbuška hemoragijska groznica tada bila nepoznanica, Gligić je ispričala da su skoro narednih godinu dana radili istraživanja kako bi shvatili o čemu se radi i čime se to veterinar zarazio.
“Mi smo prvi na elektronskom mikroskopu dijagnostikovali i videli o čemu se radi. Umesto da odmah prijavimo novi virus, bili smo u strahu jer je njegova veličina bila 1.000 nanometara, a najveći koji smo mi do tada videli bila je variola vera 200 nanometara. Dok smo smišljali šta ćemo da radimo, stigli su rezultati iz Marbuga”, nastavlja.
Veterinar je potom zarazio i svoju suprugu. Po mišljenju nekih stručnjaka to je bilo seksualnim putem, međutim Gligić se ne slaže.
“On je svoju ženu inficirao dok je bio u inkubaciji kod kuće kada je pozvao tehničara da mu izvadi krv i uradi analize na respiratorne viruse za koje smo do tada znali. Tehničar je, pošto je izvadio krv, ne sumnjajući da je daleko opasniji virus u pitanju, spustio vatu natopljenu krvlju u pepeljaru. Njegova supruga je potom uzela tu vatu u ruke i zarazila se”, nastavlja i dodaje:
“Čovek je jedva ostao živ, ležao je Infektivnoj klinici dok je bio živ čuveni prof. Kosta Todorović sa kojim sam radila na Marbuškoj groznici. Radio je čitav tim na identifikaciji i karakterizaciji ovog virusa, pa čak i čovek koji se nakon toga oporavio”.
