Turski predsedsednik Redžep Tajip Erdogan pretrepio je težak udarac pošto su glasači, nezadovoljni ekonomskim stanjem u zemlji i njegovom sve autoritarnijom vlašću, na ponovljenim izborima za gradonačelnika Istanbula opet podržali opozicionog kandidata Ekrema Imamoglua, pišu svjetski mediji i ukazuju da bi poraz u gradu u kojem je Erdogan počeo političku karijeru kao gradonačenik mogao biti početak njegovog kraja.
Ošamućujući osuda glasača
Ubjedljiva pobjeda Ekrema Imamoglua je ošamućujuća osuda ekonomske politike i sve autoritarnije Erdoganove vladavine, ocjenjuje Blumberg (Bloomberg), ukazujući da je kandidat opozicione Republikanske narodne partije (CHP) osvojio oko 54 odsto glasova, a kandidat vladajuće Partije pravde i razvoja (AKP) Binalij Jildrim 45 osto glasova posle prebrojanih 99 odsto glasačkih listića.
Kandidat AKP-a je tesno izgubio 31. marta s 14.000 glasova razlike, dok je sada jaz bio skoro 800.000 što je nedvosmislena poruka da su birači zabrinuti za rastakanje demokratskih osnova Turske, ističe Blumberg.
Erdoganova partija je martu izgubila i u Ankari i drugim velikim gradovima, pošto su inflacija, nezaposlenost i pad vrednosti lire uzeli danak, ali je turski predsjednik odbio da prizna poraz u Istanbulu žaleći se na napravilnosti, što je prihvatila izborna komisija.
Rezultati glasanja u nedjelju pokazuju da je Erdogan, najmoćniji turski lider u moderno vrijeme, napravio nevjerovatno lošu procjenu kada je tražio da se ponovi glasanje, ocjenjuje BBC.
Ne samo što je na ovim izborima Erdogan oslabljen, već je izgleda i opoziciona CHP konačno smislila kako da se suprotstavi predsjedniku, ukazuje britanski javni servis i dodaje da je Imamoglu imao duboko pozitivnu poruku za kakvom su glasači žudjeli, dok je na uvrede iz AKP odgovarao osmesima.
Najveći poraz u karijeri
Pobjeda opozicije u Istanbulu imaće dramatične posljedice po Erdoganovu vlast u zemlji, ocjenjuje Gardijan (The Guardian), dodajući da su izbori u nedjelju smatrani testom krhkih turskih demokratskih standarda i Erdoganove političke budućnosti.
Dok je opozicija slavila prve rezultate, uz sirene automobila i radost na ulicama, s glasom novog gradonačelnika koji je odzvanjao s televizora u baštama i iz kafića, Jildrim je brzo priznao poraz spašavajući AKP od sramotnog praćenja rezultata uživo, ali će se sada, kako piše britanski list, intenzivirati borba za vlast među frakcijama u vladajućoj koaliciji.
Gardijan ukazuje na razlike u Erdoganovoj partiji – bivši predsjednik Abdulah Gul, koji je otvoreno kritikovao novo glasanje u Istanbulu, izazvao je komešanje rekavši novinarima “Božjom voljom sve će biti u redu”, što liči na Imamogluov slogan “Sve će biti u redu”, podstakavši spekulacije da je bivši Erdoganov saveznik glasao za opozicionog kandidata.
Gubitak Istanbula drugi put je bio nezamisliv ishod za AKP, ističe Gardijan i ukazuje da kao najveći turski grad i privredno čvorište, Istanbul pokriva 31 odsto BDP-a zemlje dok je važan pogon za nezvaničnu mrežu finansiranja vladajuće partije koja je zajedno sa svojom islamskom prethodnicom kontrolisala grad poslednjih četvrt vijeka.
Erdogan je doživio najveći poraz u svojoj politčkoj karijeri, iako je opozicija bila suočena s neravnopravnim uslovima, glavnim medijima naklonjenim predsedniku i neskrivenim korišćenjem vladinih sredstava za podršku kandidatu vladajuće partije, ističe Njujork tajms (The New York Times).
Istanbul je Erdoganov dom, kao i politička baza gdje je počeo političku karijeru kao gradonačelnik. Pored toga što je Erdogan izgubio kontrolu nad najvećim turskim gradom, rezultati izbora u nedjelju, kako piše Njujork tajms, imaju i druge posljedice – postoje ocjene da je poraz napravio pukotinu u predsjednikovoj auri nepobjedivosti i da bi to mogao biti kraj njegove 16 godišnje vladavine Turskom.
Pored udarca Erdoganovom imidžu i prestižu, gubitak u nedelju će imati i praktične političke konsekvence za turskog lidera, ukazuje Njujork tajms na ocene analitičara. Gubitak Istanbula znači i gubitak značajnih prihoda za političku mašineriju Erdoganove partije preko subvencija lojanim biznismenima, građevinskih ugovora i fondova za provladine medije.
Poraz bi takođe mogao pokrenuti i lančanu rekaciju koja bi se završila prevremenim izborima ove ili sljedeće godine, ocjenjuje njujorški list. Bivši predsjednik Abdulah Gul i bivši premijer Ahmet Davutoglu bi mogli da se odvoje od Erdogana da bi pokrenuli svoje konzervativne pokrete, rekla je za američki list Asli Ajdintasbas, saradnica u Evropskom savjetu za spoljne poslove.
Delikatno vrijeme za poraz
Poraz vladajuće partije u nedjelju u Istanbulu dolazi u delikatnom trenutku za turskog predsjednika, ocjenjuje Volstrit džurnal (The Wall Street Journal).
Erdogan pokušava da obnovi tursku privredu pogođenu recesijom, a ove nedjelje bi trebalo da se sastane s američkim predsjednikom Donaldom Trampom (Trump) kako bi riješio diplomatski sukob sa SAD, između ostalog oko kupovine ruskog protivvazdušnog sistema, objašnjava američki list.
Gubitak na izborima u Istanbulu označava pad podrške javnosti AKP-u otkad su turski ekonomski problemi izašli na vidjelo sredinom prošle godine, podvlači Volstrit džurnal. Dugotrajni period rasta uveliko podstican zaduživanjem u stranoj valuti prekinut je i zimus je Turska ušla u recesiju, dok je situaciju za obične ljude pogrošao nagli pad vrijednosti domaće valute, što je povećavalo inflaciju.
Nezadovoljstvo raste i zbog sve autoritarnijeg liderstva posle neuspješnog državnog udara 2016, posle čega su usljedile masovne čistke i mjere protiv biznismena, novinara i boraca za ljudska prava, ističe Volstrit džurnal, prenosi “Radio Slobodna Evropa“.
