Švedska se često smatra liderom kada je riječ o globalnim humanitarnim pitanjima i borbi protiv globalnog zagrevanja, a brzinski je rješila problem prihvatanja izbjeglica. Tokom pandemije kovida-19, privukla je interesovanje širom svijeta koristeći sopstveni pristup protiv širenja zaraze – meki pristup odbacujući zaključavanje, a uvodeći uglavnom dobrovoljna ograničenja i podstičući upotrebu maski, piše “US Today”.
Pristup je ocijenjen kao liberalan, a tokom američkih protesta viđali su se natpisi “Budi kao Švedska”. Mada gde god su mjere bile blaže, stopa smrtnosti dostizala je vrhunac, navodi američki sajt i dodaje da u Sjedinjenim Američkim Državama trpe područja koja se rano otvaraju, a isto to se sa popuštanjem mera vidi i u ostalim zemljama.
Motivi odluke Švedske agencije za javno zdravlje da primjeni meki pristup pomalo su misterija. Neke druge zemlje koje su u početku koristile ovu strategiju u borbi odustale su od nje jer se broj smrtnih slučajeva u njima povećavao. Međutim, Švedska je ostala vjerna svom modelu.
Zbog čega? Sticanje kolektivnog imuniteta, za koji je potrebno da bude zaražen veliki broj populacije (po mogućstvu mlađeg stanovništva) nije bio zvaničan cilj Švedske agencije, ali je rečeno da ova vrsta imuniteta može da pomogne u suzbijanju širenja bolesti. A pojedine izjave ove agencije ukazuju na to da ovo, ipak, jeste njen trajni cilj.
Još jedan dokaz u prilog tome jeste da agencija insistira na obaveznom školovanju djece nižih razreda, da već duže vrijeme umanjuje značaj testiranja, i da je odbila da prizna značaj asimptomatskog širenja virusa. Ovo tijelo i dalje ne preporučuje nošenje maski u javnosti, uprkos dokazima njihove efikasnosti. Pored toga, cilj švedskih vlasti je uvijek bio da uspori, a ne da zaustavi (smanji) epidemiju, kako zdravstveni sistem ne bi bio pretrpan.
Pojedine organizacije, poput Svetske zdravstvene organizacije, osudile su imunitet krda kao strategiju, a izvršni direktor Zdravstvenog programa SZO dr Majk Rajan je u maju naveo da ovaj pristup može da izazove brutalnu aritmetiku u kojoj se ne pridaje značaj ljudskim životima i ljudskoj patnji
Bez obzira da li je imunitet stada cilj ili sporedna pojava švedske strategije, kakve rezultate je dala? Veoma loše. Prema rezultatima tijela agencije, procjene su da manje od 10 odsto Šveđana ima antitijela na korona virus, tako da imunitet stada nije dostignut.
U Švedskoj je broj umrlih veći nego u Americi: tamo je 20. jula zabilježeno 556 smrtnih slučajeva na milion stanovnika, a u SAD 425 slučajava.
U ovoj zemlji je, takođe, stradalo četiri puta više (i iznad toga) nego u ostalim nordijskim zemljama zajedno – više od sedam puta na milion stanovnika. Već nekoliko nedelja Švedska je među vodećim zemljama u svijetu kada su u pitanju trenutni prijavljeni slučajevi smrti po glavi stanovnika. Uprkos tome, strategija u suptini ostaje ista.
Moguće je da je Agencija za javno zdravlje zaista verovala da je njen pristup najprikladniji i održiv, i da će se u drugim zemljama, koje su se zatvorile, desiti gori scenario pa da se zato odustalo od jačeg ograničavanja.
Možda je to, a ne imunitet krda, glavni razlog zašto se švedske vlasti očajnički pridržavaju strategije. Ili je možda u pitanju njihova nespremnost da priznaju greške i preuzmu odgovornost za hiljade smrtnih slučajeva u igri otpora promjnama.
“U Švedskoj je strategija dovela do smrti, patnje i tuge, a iznad svega nema naznaka da je njena ekonomija prošla bolje nego u mnogim drugim zemalja. Trenutno smo ostatku svijeta dali primjer kako se ne treba boriti sa smrtonosnom zaraznom bolešću”, poručili su naučnici i dodali da Švedska može da posluži kao model za poređenje efikasnosti njene stragefije sa strožim strategijama.
Naučnici su na kraju poručili: “Nadamo se da će se pronaći vakcina. Držite se do tada i ne primijenjujte švedski način”.
U analizi su, između ostalih, učestvovali Endrju Eving, profesor hemije i molekularne biologije na Univerzitetu u Getenburgu, prof. dr Markus Karlson, profesor matematika na “Lund” univerzitetu, Marija Gorva, profesor molekularne biologije na “Lund” univerzitetu, Bo Lundbak, profesor epidemilogije respiratornih bolesti na Univerzitetu u Getenburgu, prenosi “Zena Blic.
