Najtraženija salata je i danas kao i ranije glavičasta zelena salata, koja se u našim krajevima gaji već vijekovima. Danas je možemo kupiti tokom cijele godine zbog velikog broja njenih različitih sorti.
Salate se veoma cijeni u ishrani zdravih i bolesnih ljudi zbog visoke biološke vrijednosti i specifičnog osvježavajućeg ukusa. Salate su bogate vlaknima, koja olakšavaju rad crijeva, a izuzetno su korisne i u dijetama jer usporavaju apsorpciju šećera, čime omogućavaju njihovo postepeno iskorištavanje.
Zelena salata sadrži oko 4% vode, od hranljivih materija ima najviše ugljenih hidrata oko 2,5%, bjelančevina oko 1,2% i masti oko 0,2%. Energetska vrijednost je neznatna. Zelena salata sadrži vitamine A i C, a od minerala ima gvožđa, kalcijuma, cinka, bakra, magnezijuma i fosfora. Vitamini B1, B2, B6, koji su neophodni za razmjenu materija i funkcije nerava, a takođe za stvaranje bjelančevina, sadržani su u svim zelenim salatama. Tamnije zeleno lišće salate bogatije je vitaminom A, od svjetlijeg. Dakle, pravilnim izborom salata snabdijevamo se u dovoljnoj mjeri svim onim što je organizmu potrebno.
Prije upotrebe, listove zelene salate najprije dobro oprati u posudi (ne pod mlazom vode), jer se u glavici salate mogu naći razni insekti koji prenose zarazu ako se ne odstrane, pa tek onda ih kidati, jer u protivnom dolazi do gubitka hranljivih sastojaka. Izbjegavajte pranje povrća sodom bikarbonom, jer može pospiješiti gubljenje dragocjenih vitamina. Opranu salatu najbolje je začiniti limunovim sokom i hladno cijeđenim uljem koje najviše volite – maslinovo, bundevino, sojino, laneno, suncokretovo… Ukus salate možete obogatiti i svježim začinskim biljem-bosiljkom, majčinom dušicom, ruzmarinom, timijanom i majoranom. Osim što olakšavaju varenje, smanjuju potrebu za soli. Ne zaboravite – zelena salata se treba uvijek pripremati neposredno pred upotrebu, da bi se sačuvala njena svježina, čvrstoća i vitaminska vrijednost.
Zelena salata se preporučuje osobama koje pate od zatvora. Gvožđe i bakar prisuni u salati su veoma korisni za popravljanje krvne slike, tome potpomaže i prisutni vitamin C. Ona sadrži elemente koji pomažu kod lučenja bronhijalnog sekreta. Salata ima i zaštitnu ulogu od nekih oblika raka (na organima za varenje i disajnim organima). U izvjesnoj meri pomaže kod glavobolje.
Poslije obilne upotrebe salate uvijek slijedi miran i dubok san. Najvrjedniji ljekoviti sastojak salate je njen mliječni sok. Sok zelene salate sadrži sličnu materiju opijumu i može, kad mu se doda limunov sok, da se upotrebljava kao sredstvo za smirenje. Još stari grčki ljekari, liječili su nesanicu preporučujući upotrebu većih količina zelene salate.
Pri kupovini, izbjeći da zelena salata ima žućkasto lišće ili sa braon mrlje. Žuta boja ukazuje na njenu starost, a time i na manju vitaminsku vrijednost. Tamne mrlje ukazuju na starost i loše rukovanje, kao i na početno kvarenje.
Salate se lahko vare, naročito ako se začine umjesto sirćetom limunovim sokom. Salatu je najbolje jesti na početku obroka, jer otvara apetit i brzo se vari. Salatu ne treba jesti na kraju obroka, jer ona „izgoni” hranu uzetu prije nje iako ova još nije dobro svarena. Sjemenke sirovog suncokreta, susama, bundeve i lana, treba kombinovati sa salatama od povrća.
Zelenu salatu čuvati u frižideru, upakovanu u plastičnu kesu. Ne držati je uz banane, jabuke, jer gas etilen, koji ovo voće ispušta može da ubrza kvarenje salate. prneosi “Hayat“.
