Britanski list The Guardian objavio je izvještaj o tome kako se izraelski rat na Pojas Gaze odražava na globalne cijene nafte.
Na globalnim tržištima je došlo do velikih fluktuacija cijena nafte nakon izbijanja rata. Cijene su naglo rasle dvije sedmice zaredom otkako je, 7. oktobra, palestinski otpor, predvođen Brigadama Al-Qassam, vojnim krilom Pokreta Hamas, pokrenuo operaciju protiv izraelske okupacije.
U izvještaju se navodi da je ovaj rat izazvao potres na naftnim tržištima, uzrokujući rast cijena na 94 dolara po barelu. To je, također, izazvalo strah među trgovcima naftom i ekonomistima da bi cijena mogla prijeći nivo od 100 dolara po barelu.
Britanski list je istakao da su mnogi zabrinuti da bi eskalacija tenzija u regionu mogla dovesti do daleko viših cijena nafte tako što bi se ugušila ključna tranzitna ruta za isporuke nafte i plina pomorskim putem sa Bliskog istoka na globalno tržište, što bi predstavljalo prijetnju za napore centralnih banaka da ukrote visoku inflaciju.
Hoće li to utjecati na zalihe nafte i plina?
List je objavio da je nedavni rast cijena nafte i plina potaknut strahom da bi izvoz iz regiona bogatog energijom mogao biti poremećen, ali do sada su tokovi nafte i plina ostali relativno bez problema uprkos izraelskom ratu u Gazi.
Britanski list dodaje da je Izrael, iako nema značajne rezerve plina, nakon 7. oktobra obustavio proizvodnju na plinskom polju Tamar. To je dovelo do smanjenja protoka plina prema susjednom Egiptu, koji ga obično reizvozi pomorskim putem, često prema Evropi.
Uprkos rekordno visokim nivoima skladištenja plina u Evropi ove zime, cijene plina su porasle ove sedmice nakon što je tanker koji je pokušavao napuniti tečni prirodni plin (LNG) u Egiptu ostao prazan i preusmjeren je u luku u Alžiru, što je izazvalo zabrinutost za opskrbu plinom u Evropi, navodi britanski list.
Eskalacija rata
U izvještaju se citira Robert Ryan, glavni strateg u BCA Research-u, koji je rekao da postoji šansa jedan naprema četiri da bi se proizvodnja iranske nafte mogla smanjiti za milion barela dnevno kao rezultat strožih američkih sankcija Teheranu jer “podržava Hamas“. To bi moglo dovesti do povećanja cijene sirove nafte od 140 dolara po barelu iduće godine.
Ryan dodaje da bi se utjecaj ovih sankcija mogao ublažiti ako bi Saudijska Arabija povećala svoj izvoz kako bi pomogla stabilizaciji tržišta.
Neil Quilliam, stručnjak za bliskoistočnu energetsku politiku i geopolitiku, kaže: „Nema manjka u zalihama nafte, već je riječ o dostavljanju tih zaliha na tržište. Stvarnu brigu predstavlja sigurnost Hormuškog moreuza.“
U izvještaju se navodi da kroz Hormuški moreuz prolazi više od 20 posto nafte koja se troši na globalnom nivou i trećina svjetskih isporuka plina pomorskim putem, što ga čini ključnom energetskom arterijom za globalna tržišta.
„Mala je vjerovatnoća da će moreuz biti zatvoren, ali vojne aktivnosti u ovom području biti će dovoljne da poguraju cijene nafte vrlo visoko, makar i na kratko vrijeme“, rekao je Quilliam.
Najveći proizvođači
U izvještaju se navodi da je Saudijska Arabija najjači igrač u oblasti fosilnih goriva u regionu, jer trenutno proizvodi oko devet miliona barela nafte dnevno. Međunarodna agencija za energiju procjenjuje da Iran i Ujedinjeni Arapski Emirati proizvode više od tri miliona barela nafte dnevno. Rusija, glavni saveznik OPEC+, proizvodi oko devet miliona barela nafte dnevno.
U izvještaju se navodi da bi rastuće cijene nafte ovim zemljama donijele značajne ekonomske koristi, ali samo do određene tačke, smatra Quilliam.
Nakon što se cijene pomaknu znatno iznad 100 dolara po barelu, visoka cijena energije mogla bi uzrokovati usporavanje ekonomske aktivnosti i smanjiti potražnju za naftom. To bi moglo pružiti poticaj Saudijskoj Arabiji da poveća svoju proizvodnju kako bi obuzdala vrtoglave cijene nafte na tržištu, navodi list.
Prema izvještaju, Saudijska Arabija i Rusija su prije otprilike mjesec dana potvrdile da će nastaviti smanjivati proizvodnju za 1,3 miliona barela nafte dnevno do kraja godine kako bi podržale cijene sirove nafte, koje su počele padati uslijed zabrinutosti oko globalnog ekonomskog rasta.
U izvještaju se navodi da bi rast cijena nafte mogao značiti poraz američkog predsjednika Josepha Bidena na američkim izborima sljedeće godine, dok će u slučaju Rusije značiti podršku za blagajnu te zemlje dok Kremlj nastavlja svoj rat protiv Ukrajine.
