Većina ljudi (oko 80%, prema istraživanjima), pati samo od blagih simptoma korona virusa. Preostalih 20 % zahtevaće hospitalizaciju, ali za neke pacijente novi virus može biti smrtonosan.
Jedna od komplikacija opasnih po život koja može nastati usled novog korona virusa jeste akutni respiratorni sindrom ili sindrom akutnog plućnog edema. I nova istraživanja iz časopisa Američkog medicinskog udruženja sugerišu da je više od 40 procenata pojedinaca u studiji hospitalizovanih za teškim i kritičnim simptomima COVID-19 razvilo ovaj sindrom, a preko 50% dijagnostikovanih umrlo je od ove bolesti.Šta je tačno sindrom akutnog respiratornog sindroma (ARS)?
Američko udruženje pulmologa kaže da je ARS vrlo progresivna bolest koja se može javiti kod kritično bolesnih pacijenata – pre svega, kod onih kojima je dijagnostikovana teška bolest koja je posledica koronavirusa.
ARS se ponekad u početku dijagnostikuje kao pneumonija ili plućni edem (tečnost u plućima usled srčanih bolesti), a, prema ovom udruženju, oni sa ARS-om često imaju kratak dah, kašalj i temperaturu. Brzi otkucaji srca i ubrzano disanje se takođe pokazuju kod pacijenata sa ARS-om, zajedno sa bolom u grudima, posebno tokom udisanja.
“ARS se manifestuje kao brzo i progresivno nastupanje vrlo kratkog daha”, kaže za Health.com pulmolog doktor Ševin Takjar.Bolest može biti prouzrokovana direktnim povredama pluća (upala, aspiracija ili udisanje dima) ili indirektnim povredama pluća (sepsa, transfuzija krvi ili reakcije na lekove). Iako mnogi neće razviti ARS čak i sa tim povredama, neki faktori rizika – poput anamneze pušenja, upotrebe kiseonika, gojaznosti i nedavne hemioterapije – mogu povećati rizik od razvoja bolesti.
U većini slučajeva ARS-a pacijenti će morati da dobijaju dodatni kiseonik i mehaničku ventilaciju (respirator) ubrzo nakon početka simptoma, kaže dr Takjar.
U nekim slučajevima, ako se upala i tečnost u plućima nastave, neki pacijenti koji pate od ARS-a će razviti ožiljke na plućima (fibrotički stadijum ARS-a). Kod drugih, težih slučćajeva, može doći do pneumotoraksa (vazduh u plućnoj maramici) ili kolapsa pluća.
Prema Američkom društvu pulmologa, stopa smrtnosti od ARS-a iznosi 30-40% onih kojima je dijagnostikovana bolest. Kod onih koji se oporave, funkcija pluća se postepeno poboljšava tokom šest meseci do godinu dana, pa čak i tada ostaju značajni ožiljci.
Oni koji prežive ARS takođe mogu da pate od anksioznosti, depresije i posttraumatskog stresnog poremećaja usled narušenog kvaliteta života i oslabljenih plućnih funkcija, kaže za Health pulmolog dr Gregori Kosgrov.
Kako COVID-19 vodi do ARS-a?
Slično mnogim drugim virusima, korona virusi – uključujući novi korona virus, ili SARS-CoV-2 – mogu zaraziti i oštetiti ćelije pluća, postavljajući osnovu za pojavu ARS-a, objašnjava dr Takjar.
“Smatra se da oštećenje i upala izazvana infekcijom uzrokuju neispravnost vaskularne funkcije pluća”, kaže on. Kada se to dogodi, poremećena je razmena kiseonika u telu. Među virusima koji uzrokuju upalu pluća (poput COVID-19) veća je verovatnoća da izazovu ARS.Kada su pacijenti u kasnim fazama nove koronavirusne infekcije – nakon što su već nastala ozbiljna oštećenja pluća – njihovo telo će pokušati da se bori protiv virusa slanjem imunih ćelija u pluća, što na kraju izaziva upalnu reakciju, objašnjava Dr Takjar. U stvari, ARS kod korona virusa “čini se da je manje direktno zbog samog virusa i više povezan sa upalom ili reakcijom tela na virus”, dodaje specijalista za zarazne bolesti, dr Džejmi Majer.
Dok su stručnjaci još u ranoj fazi učenja o virusu COVID-19, istraživanje oko ARS-a i korona virusa otkrilo je da oni često idu ruku pod ruku. Prema ranijim istraživanjima, stručnjaci su zaključili da je starija dob u rizičnoj grupi za razvoj ARS-a, kao i fatalnih posledica, “verovatno zbog oslabljenog imunog odgovora”.
Pored toga, autori su primetili da će pacijenti oboleli od ARS-a koji imaju povišenu temperaturu, verovatnije da se oporave, jer se njihovo telo snažno bori protiv infekcije.
Alternativna studija objavljena u januaru u stručnom časopisu The Lancet takođe je otkrila da ARS može neverovatno brzo da se razvije kod obolelih od korona virusa iz kritične grupe. Ovi naučnici su otkrili da se ARS razvio kod 17% dijagnostikovanih slučajeva COVID-19, među kojima se 11 pogoršalo u kratkom vremenskom periodu i umrlo od ARS-a ili drugih ozbiljnih komplikacija poput otkazivanja više organa,piše Stil
