Oni kažu da više nemaju respiratorne simptome, ali da sada imaju probleme s digestivnim traktom, zbog čega su im ljekari rekli da se kod njih radi o „digestivnom obliku bolesti“. Da li zaista postoji digestivni oblik kovida-19 i kako je moguće da jedan test pokaže negativan rezultat, a drugi da je virus i dalje u organizmu, pitali smo mr sc. dr med. Zorana Joksimovića, internistu-gastroenterologa.
– Smatram da su svi ovi pacijenti najverovatnije dobili virus respiratornim putem, a zatim je on ušao u cijeli organizam, jer je kovid – 19 sistemska bolest i virus zahvata sve organe, pa i digestivni sistem. Zavisno od imuniteta i prethodnog zdravstvenog stanja kod nekih pacijenata se to „zahvatanje“ neće ni primijetiti, dok će kod nekih, na sreću rijetkih, dovesti do veoma izraženih, pa i dramatičnih promjena – kaže doktor Joksimović.
Može početi s digestivnim simptomima, ali slijede i respiratorni
On kaže da je poznato da se najčešća klinička slika bolesnika inficiranih virusom SARS-CoV-2, a oboljelih od bolesti kovid -19, ispoljava povišenom tjelesnom temperaturom u kombinaciji sa simptomima uslijed zahvatanja repiratornog trakta. Virus prvo krene od sluznice nosa (zato je čest gubitak mirisa) spušta se u ždrelo (gubitak ukusa), zahvata bronhije, a zatim i alveole (disajne vrećice) na kojima pravi najteže promene i dovodi do zapaljenja pluća.
– Sve ovo dovodi do najčešćih simptoma, a to su kašalj i nedostatak vazuha ili „kratak dah“. Širenjem pandemije i prikupljanjem kliničkih podataka od zaraženih, saznajemo da korona virus čije je zvanično ime SARS-CoV-2 zahvata i druge organe i sisteme, uključujući i sistem organa za varenje. U kineskoj studiji objavljenoj maja 2020. na 204 pacijenta oboljelih od kovida iz provincije Hubej – polovina zaraženih je primljena u bolnicu zbog jednog ili više gastrointestinalnih simptoma -bez kašlja ili otežanog disanja. Većina (93 %) imala je povišenu temperaturu, a skoro svi (97%) kasnije su razvili i respiratorne simptome.
Dakle, iako je bolest počela sa gastrointestinalnim simptomima razvili su se i znaci respiratornog sindroma.
Najčešći simptomi u ovoj grupi, navodi doktor Joksimović, bio je gubitak apetita (84%) i dijareja (29%).
– Izuzetno rijetko je klinička slika počela sa povraćanjem ili bolom u trbuhu. S obzirom da je gubitak apetita nespecifičan simptom koji se javlja kod većine febrilnih stanja, ako njega isključimo i posmatramo samo pacijente sa prolivom, povraćanjem ili bolovima u trbuhu, u kineskoj studiji jedna petina pacijenata započela je bolest klinički sa poremećajem organa za varenje bez respiratornih simptoma i povišene telesne temperature, ali su se ovi simpomi pojavili kasnije kod skoro svih njih. Na kraju, treba primijetiti da deset procenata zaraženih nije imalo nijedan od simptoma respiratornog i digestivnog sistema.
Krivac je neadekvatno uzet bris iz nosa i ždrela
Pored prisustva virusa dokazanog PCR testom u brisu nosa ili ždrela virus je dokazivan i u stolici oboljelih.
– Dešavalo se pritom da se virus ne dokaže u respiratornom sistemu, a dokaže u stolici, ali je to najčešće objašnjavano time da je jedan procenat PCR testova iz nosa ili ždrela lažno negativan, najčešće zbog neadekvatnog uzimanja brisa iz ovih dijelova tijela. Ovi PCR testovi su veoma precizni jer pokazuju prisustvo samog virusa, ali se može desiti da se korona virus ne detektuje, iako je prisutan u organizmu. Zato je bitno da se uzorak uzme pravilno i u pravo vrijeme. Pozitivni PCR testovi mogu biti korisni za „vođenje“ pacijenata oboljelih od kovida-19, ali negativni bris (PCR test) ne može se smatrati definitivnim za „isključivanje“ postojanja bolesti.
Kada je PCR test pozitivan on je pozitivan skoro sto posto, ali kada je negativan nije sigurno negativan. Zašto?
– Ili je je test urađen tako da se iz nekog razloga nije dobio materijal, na primjer nije se uzela sluz duboko iz nosno ždrelnog dijela već samo iz početnog dijela nosnog kanala, ili je uzeta iz ždrela ali sa neodgovarajućeg mjesta, ili je taj materijal neadekvatno obrađen. Bilo je slučajeva da su pacijenti imali klasičnu kliničku sliku kovid-19 infekcije sa svim pokazateljima: laboratorijskim, rentgenskim ili CT nalazima, a brisevi su po nekoliko puta bili negativni. Zato se PCR testovi ponavljaju poslije određenog vremenskog perioda u cilju potvrde da virus nije prisutan u organizmu ukoliko je prethodni bio negativan ili u cilju praćenja toka liječenja ako je prvi test bio pozitivan. Ako se osoba previše rano testira na SARS-CoV-2, virus koji uzrokuje Covid 19, rezultat testa može biti negativan, iako je osoba zapravo zaražena, ali je prisutan mali broj virusa. Takođe, ako se bris ne uzme pravilno duboko iz nosnoždrelnog predijela – test takođe može biti lažno negativan.
Imuni sistem ljudi koji imaju COVID-19 reaguje na infekciju razvijajući proteine koji mogu da napadnu virus (antitijela) u njihovoj krvi.
– Testovi za otkrivanje antitijela u krvi ljudi mogu pokazati da li trenutno imaju kovid -19 ili su ga ranije imali. Ovi testovi se nazivaju serološki testovi i pokaziju prisustvo antitela na SARS-CoV-2. Oni su precizni i visokosenzitivni (98%), ali se antitijela u dovoljnoj koncentraciji javljaju tek poslije dvije-tri sedmice. Stoga ako se ovaj test uradi prerano i on može biti negativan. Serološki testovi, koji otkrivaju imunoglobuline uključujući IgG i IgM, imaju za cilj otkrivanje pojedinaca koji su prethodno imali infekciju i stoga razvili imunitet.
Kada je prisutan IgM on ukasuje na svježu infekciju, a kada je prisutan IgG onda se radi o preboljeloj bolesti ili da je ona na kraju svog kliničkog toka.
– Kada je serološki test negativan – on je skoro sto psoto negativan, osim ako materijal nije uzet prerano dok se još nisu razvila antitijela. Zato ga, ukoliko postoji sumnja na kovid-19, treba ponoviti poslije dvije sedmice do mjesec dana. Ukratko, kada je riječ o pacijentima s početka teksta – PCR test brisa iz nosa je najvjerovatnije bio lažno negativan i to sve objašnjava – zaključuje doktor Joksimović.
