Preporuka je da se kod svih osoba koje kašlju duže od tri nedelje načini rendgenski snimak pluća da bi se isključila tuberkuloza
– Kada govorimo o granulomatoznim i intersticijumskim bolestima pluća, u ovom tekstu bavićemo se najčešćim, a to su tuberkuloza, sarkoidoza i idiopatska plućna fibroza – kaže prof. dr Ilić.
Tuberkuloza – zaraza ne znači i bolest
Tuberkuloza je zarazna bolest, a izaziva je bakterija mycobacterium tuberculosis. Bolest se najčešće manifestuje na plućima, mada može da zahvati druge organe.
– Prenosi se preko sitnih čestica koje bolesnik iskašljava u spoljašnju sredinu. Zaraza ne znači i bolest, a svega se 10 % onih koji se inficiraju i razboli od aktivne tuberkuloze. Da li će do zaražavanja i oboljevanja doći zavisi od zaraznosti uzročnika, ali i od otpornosti organizma koji dolazi u kontakt s bacilom.- objašnjava doktor Ilić.
Najčešći simptomi tuberkuloze su malaksalost, gubitak apetita i mršavljenje, noćno znojenje, povišena temperatura, uz kašalj koji je najčešće suh i uporan, a rijeđe praćen iskašljavanjem sluzi, gnoja ili krvi.
Preporuka je da se kod svih osoba koje kašlju duže od tri nedelje načini rendgenski snimak pluća da bi se isključila tuberkuloza.
Kada se na rendgenskom snimku vide promene karakteristične za tuberkulozu, sprovodi se ispitivanje da bi se bolest i dokazala.
– Osnovna metoda dokazivanja je pregled ispljuvka na bacil tuberkuloze. Ako se oboljenje ni tako ne dokaže, uzima se isečak s oboljelog mjesta (bronhoskopija) i pregleda se pod mikroskopom. Onda se započinje liječenje, koje se sprovodi po tzv. direktnom kratkotrajnom režimu i traje šest mjeseci, pod uslovom da se radi o prvom razboljevanju, tj. osam mjeseci ako se bolest javila drugi ili treći put.
Sarkoidoza, misteriozna bolest
Sarkoidoza je sistemska bolest čiji je uzrok nepoznat, a manifestuje se pojavom karakterističnih promjena tzv. sarkoidoznih granuloma u limfnim žlezdama, na plućima, oku, jetri, srcu, koži.
– Najčešće se javlja u mladosti, i može imati nagao i postepen početak, a da bi se sprečile teže posljedice važno je otkriti sarkoidozu na vrijeme. Uglavnom ima akutni početak, s bolovima, oticanjem i crvenilom zglobova, uz pojavu bolnih čvorića po koži, najčešće na potkoljenicama, što navodi bolesnike da se jave ljekaru.
Kada se kod tih pacijenata načini rendgenski snimak pluća, često se vide uvećane limfne žlijezde u sredogruđu, što zajedno sa navedenim tegobama pobuđuje sumnju da se radi o sarkoidozi.
– Ali bolest može početi i neprimijetno, samo sa uvećanjem limfnih žlijezda sredogruđa, kada se otkriva slučajno, ili se rendgenski snimak načini pošto se bolesnici žale na uporan nadražajni kašalj.
Dijagnoza se postavlja nizom procedura koje obuhvataju laboratorijsku dijagnostiku, kompjuterizovanu tomografiju grudnog koša dopunjenu visokorezolutnom kompjuterizovanom tomografijom (CT i HRCT), ispitivanje parametara plućne funkcije i gasne razmene u miru i pri opterećenju, kapaciteta difuzije pluća, uz bronhoskopiju sa uzimanjem isečaka iz pluća, čijim se pregledom otkrivaju promjene karakteristične za sarkoidozu. U standardno ispitivanje spada i očni pregled, UZ gornjeg abdomena, EKG, a po potrebi EHO i holter monitoring radi otkrivanja sarkoidoze na drugim organima.
Nakon postavljanja dijagnoze i ustanovljavanja eventualno proširenosti bolesti započinje liječenje, koje se sprovodi kortikosteroidima u početnoj dozi, koja zavisi od tjelesne mase i težine bolesti (između 30 i 80 mg dnevno), a ređe se u terapiju (kod neuspjeha sa kortikosteroidima ili kod postojanja izražene kožne forme bolesti) primenjuje i imunosupresivna terapija. Većini bolesnika simptomi ne predstavljaju problem, a i ako su izraženi, ubrzo po započinjanju terapije znatno se ublažavaju i prestaju te dugotrajno bolovanje za vrijeme liječenja obično nije neophodno.
Kratak dah otkriva fibrozu, dug je put do dijagnoze
Idiopatska plućna fibroza (IPF) je posebna vrsta hronične fibrozirajuće intersticijumske pneumonije, nepoznatog uzroka. Od IPF najčeše boluju osobe starije životne dobi, između 40. i 70. godine života. Bolest se češće javlja kod muškaraca, a hronična upala je osnovni pokretač razvoja plućne fibroze. Pojava simptoma IPF je obično postepena, više godina prisutna. Oboljeli se najčešće javljaju na pregled zbog osjećaja gušenja, često prati suh kašalj i osjećaj stezanja u grudima. S napredovanjem bolesti mogu biti prisutni i malaksalost, gubitak tjelesne težine, a batičasti prsti prisutni su kod 25 do 50 % bolesnika.
IPF se može manifestovati kao stabilna bolest, sa sporom ili sa brzom progresijom. Tok bolesti je teško predvidjeti u momentu postavljanja dijagnoze.
– Preporuke za dijagnostiku su ove godine revidirane tako da je upotreba kompjuterizovane tomografije (visoko rezolutivni CT – „HRCT“) dobila još više prostora, a manje se ide u upotrebu invazivnih pumoloških metoda poput bronhoskopije i hirurških intervencija. Od prije par godina osnovni vid terapije su antifibrotici koji u većini slučajeva uspješno usporavaju bolest. prneosi “Novi“.
