“Šta se dešava sa virusom koji je prošao spoljašne barijere odbrane? Tada virus ulazi u tkiva i tečnosti organizma. Za njegovo eliminisanje ključan je imunološki sistem, a za efikasnost imunološkog sistema ključno je prepoznavanje”, rekao je dr Anđelko Vrca za “Večernji” koji je zatim pojasnio šta to imunološki sistem treba da prepozna.
“Po svom karakteru, sastavu i načinu djelovanja treba da prepozna da se u tkivima nalazi strana supstanca, strani molekuli, strana hemikalija koja je upravo zato što je strana – uglavnom nepoželjna. Kako zna da je neka hemikalija strana i uz to još nepoželjna? Tako što je je fizikalno, hemijski pročita, napravi joj otisak, matricu koju poredi sa postojećim matricama vlastitih tjelesnih hemikalija i stranih, ali poželjnih hemikalija. Ako nova matrica ne postoji u arhivi matrica vlastitih i stranih poželjnih hemikalija, odmah se pokrene provjera, a nakon toga pokrene se mehanizam proizvodnje novih krvnih ćelija sposobnih da proizvedu antitijela na tu novu i nepoželjnu hemikaliju”.
Najopasnija vrsta virusa po organizam
Dodao je da se virusi koje on obrađuje dijele na dvije vrste.
“Prvi su virusi koji ne vuku porijeklo od DNK iste vrste u kojoj se virus nalazi i u čija je tkiva je ušao. To su „strani virusi“. Njihov DNK ima neke genetske zapise koji ne pripadaju toj vrsti nego drugim vrstama ili ima neke proteine koji se nalaze uz taj DNK, a koji takođe ne pripadaju toj vrsti. Prepoznavanje tih stranih molekula, tih stranih hemikalija koje su nepoželjne od imunološkog sistema domaćina relativno je lagano. Nakon prepoznavanja da su to strane i nepoželjne hemikalije imunološki sistem daje proizvođačima imunoloških ćelija, limfocitima, matricu za proizvodnju baš takvog alata koji će proizvoditi antitijela na te strane i nepoželjne molekule. Antitijela na strane i nepoželjne molekule priljube se uz te molekule, blokiraju ih, a time blokiraju i uz virus sastavljen od stranih molekula i uništavaju ga. Stvar je relativno jednostavna. Loš ishod sa stranim virusima može da nastane ako je oštećen neki deo imunološkog sistema pa ne može da izvede taj proces. Ali to više nije stvar virusa nego domaćina u koji je virus ušao i njegovog imunolog sitema koji iam nedostatke. Reklo bi se, ako je imunološki sistem zdrav, nema problema, proces ide, velike su šanse da virus bude pobijeđen.
Što se dogodi sa drugom grupom virusa koji vuku poreklo od DNK iste vrste kojoj pripada jedinka u koju su ušli? Tu je pravi problem. Ti virusi nemaju niti na sebi, niti u DNK, niti u proteinima koji ih prate nikakve strane molekule, nikakve strane hemikalije. Sve njihove hemikalije ima i domaćin. Imunološkom sistemu domaćina u koji je virus ušao virus je neprepoznatljiv . Takav je virus za organizam jako opasan, za razliku od opisane vrste tuđeg virusa kojeg se zdravi imunološki sistem organizama relativno brzo rešava”.
Kako pobijediti “domaći virus”? Neurolog kaže da je to moguće na sljedeći način:
“Vjerovatno ima mnogo načina koji su nam poznati, ali još je više nepoznatih. A jedan od njih vrlo je interesantan i izgleda da je to glavni mehanizam rešavanja „domaćih“ virusa. U igri je opet imunološki sistem. Kako? Opet je stvar u prepoznatljivosti, odnosno u prepoznavanju uljeza. Da bi molekule virusa iste vrste, koji je domaći za tu vrstu, koji ima sve bitne hemikalije iste kao i domaćin, imunološki sistem domaćina ipak prepoznao kao uljeze, organizam mora da promijeni neke njegove hemikalije i učini ih drugačijim i nepoželjnima te da ih zatim, kao takve – drugačije i nepoželjne – napadne i da njima napadne i virus. Kako to organizam čini? Organizam, uslovno ćemo ga nazvati organizmom, oslobađa određenu hemikaliju koja ima veliku mogućnost vezanja za razne druge hemikalije. Shodno tome, ona se veže za hemikalije virusa. Svaka je od tih hemikalija domaća – i ona koja pripada virusu i ona koja se sa njom poveže – i nijedna od njih s ne bi izazvala imunološko prepoznavanje. Ali novonastali molekul koja je hemijski spoj ta dva domaćih molekula je nov, moguće imunološkom sistemu strani i nepoželjni molekul, a to je nešto sasvim drugo. To je novi spoj koji je stran i nepoželjan za organizam i imunološki sistemga prepoznaje i napada, a tako napada i virus. Proces je malo sporiji, ali se ipak na kraju virusi uništavaju. Reklo bi se da organizam uključi hemikalije koje obilježe virus”, napisao je u kolumni za “Večernji”.
Uloga antitijela
Neurolog kaže da ne postoji samo jedna hemikalija kojom se markira domaći virus.
“Mnoge hemikalije odlijepljene sa unutrašnje površine nabubrene ćelije koja se nalazi pred raspadom, mogu da markiraju virus pa da se tako stvori nekoliko „virusnih spojeva“. To znači da se na isti virus, s obzirom na to da je na više načina markiran, stvara nekoliko vrsta antitijela, ua zavisnosti od toga čime je markiran. A kako se proces markiranja virusa događa i prije nego što su ušli ćeliju i, i tu se može stvarati nekoliko vrsta markiranja i nekoliko vrsta antitela. Iz toga proizlazi šarolikost antitijela koja reaguju na „domaći“ virus. Koje je antitijelo najvažnije? Bitna su sva. Iznad svih njih nalazi se mehanizam pretvaranja poznatog virusa u nepoznati markiranjem. Antitijela na viruse nalaze se u tjelesnim tečnostima, a najviše u krvnom serumu i pripadaju grupi hemikalija koje se zovu gamaglobulini. Analiziranjem gamaglobulina u laboratoriji u tim slučajevima dobijamo onaj karakterističan nalaz, vidi se da se „dijele u podfrakcije“. Što znači da je svaka frakcija ili subfrakcija specifičnih gamaglobulina antitijelo na određenu vrstu markiranja jednog te istog virusa, u zavisnosti od toga čime je markiran. Zašto je spomenuti mehanizam markiranja domaćeg virusa u ćeliji bitan u imunološkoj obrani od virusa? Zato što je jednostavan,direktan, lokacijski neposredan, relativno brz, baziran na neizbježnim, ponovljivim fizikalno-hemijskim zakonima, ultimativan, a iznad svega delotvoran. Nema mnogo komplikovanih „softverskih komponenti“ koje su po prirodi stvari sklone greškama. Drugi poznati i nepoznati mehanizmi markiranja koji postoje traže prisustvo komplikovanih hemijskih supstanci i njihovih komplikovanih odnosa koji su skloni kvarenju do kojeg dolazi zbog raznih uticaja. To kvarenje komplikovanog imunološkog markiranja posebno dolazi do izražaja kod nekih bolesti, a povezano je i sa starenjem, kao pad imunološke sposobnosti sa godinama. Zatim ti drugi mehanizmi markiranja traže mnogo vremena, što u obrani od virusa može da bude pogubno. Ovaj mehanizam odgovara na još jedno pitanje: zašto virus u ljudskom organizmu napada neke organe više nego neke druge? Odnosno, preciznije bi bilo pitanje zašto ćelije nekog organa stradavaju više od ćelija drugog organa? „Domaći“ virus efikasniji je kod ćelija onog organa koji ima slabiji mehanizam markiranja. Postavit ćemo još i pitanje kojoj grupi hemikalija najčešće pripadaju te spasonosne oslobođene hemikalije koje markiraju. Ne biste vjerovali, u one koje izbjegavamo i koje su generalno „na lošem glasu“, u slobodne radikale. To su molekule sa vrlo velikom atrakcijom i biohemijskim nagonom hemijskog spajanja.
Zapitaćemo se još nešto. Je li taj proces samo naša konstrukcija ili ga negdje prepoznajemo? Nije konstrukcija, široko je zastupljen u životu svih ćelija. Prvi put je bio prepoznat dosta davno i opisan je kod osoba koje boluju od dijabetesa”.
Vakcina protiv virusa
“Možemo li unosom nekih stvari pomoći procesu markiranja virusa? Možda možemo. Ako možemo, možda to i činimo upotrebnom različitih svari koje su na glasu da pomažu pri prehladama i virozama. Na primjer, luk sa suhom slaninom i slično. Možda se šalimo, a možda i ne…”, nastavlja doktor koji zatim objašnjava vakcinu:
“To je naš zahvat, naše podsticanje stvaranja antitijela na viruse. Ako govorimo o vakcini, pitanje je na što bi trebalo da bude usmjerena, što treba da ponudimo judskom organizmu kao materijal na koji će se razviti antitela koja će poslije eliminisati virus. Iz navedenog vidljivo je da kod domaćih virusa to ne može da bude ništa od njihovih molekula jer se na to neće razviti antitijela zbog toga što to organizam ne poznaje kao stranu i nepoželjnu stvar. Možemo da ponudimo jedino markirani molekul. A kako je navedeno, različitih markiranih molekula ima ne na desetine nego moguće na stotine kod istog virusa. Svaki organ sastavljen je od različitih ćelija i svaka vrsta ćelija u koju ulazi virus zbog svoje različitosti drugačije markira isti virus. Ona koja ga efikasno markira i ponudi imunološkom sistemu ima manji bolesni učinak od virusa, a ona koja to radi nespretno je ciljni organ virusa i kliničkim rječnikom rečeno – glavni organ virusne bolesti. Dakle, teoretski vakcina bi trebalo da ponudi hemikaliju koja markira virus i na taj markirani molekul u virusu će se samo po sebi razviti antitelo. Najbolje bi bilo da taj marker u slučaju domaćeg virusa markira virus po cijelom organizmu i prije nego što uđe u ćeliju, ali i kad uđe u ćeliju. Ne biste vjerovali, to i nije neka velika poteškoća. Dakle, nije poteškoća naći molekul koji će markirati „domaći“ virus. Najpre se to isproba u epruveti, a poslije, kada se u epruveti otkrije koji je to molekul, pusti se taj marker u organizam da i tamo markira virus i podstakne razvijanje antitijela. Ali u čemu je onda problem, zašto se to vrlo brzo i ne obavi? Problem je u tome što govorimo i dalje o najopasnijem virusu, a to je „domaći“ virus koji ima sve molekule iste kao i organizam. Markirani molekul neće shodno tome samo markirati te molekule virusa nego na isti način i slične molekule organizma. Razvijena anitijela napašće i uništiti viruse preko markiranog molekula, ali isto tako i ćelije koje imaju isti takav molekul kao i virus, a koji se markirao kao i kod virusa. A to je neprihvatljivo.
Proizvodnja vakcine jeste ljudska kreacija i to nije prirodni proces. U proizvodnji vakcina mogu doći u obzir i različite vrlo maštovite konstrukcije. Naime, virusne hemikalije koje su iste kao i hemikalije organizma povezane u strukturu virusa, izgrađujući virus imaju stotine i stotine, ako ne i hiljade i hiljade osobina povezivanja i međusobnih odnosa koje nisu iste kao i kod ćelija. Ti odnosi posebni su po svojoj statici i dinamici. Veliki je broj tih osobina koje se mogu iskoristiti da kod virusa budu podloga markiranju, a da se taj proces markiranja ne dogodi na drugim mjestima, na ćelijama organizma, nego samo na virusu. Da bi se izvršilo markiranje virusa, mogu se koristiti neke njegove osobine koje se ne odnose samo na hkemikalije od kojih su oni izgrađeni, a koji su isti kao i ćelija. Na primjer, može se iskoristiti ponašanje virusa u nekoj okolini mehaničke prirode i za koji će se zbog tog mehaničkog ponašanja vezati neki marker. Budući da ćelije nemaju takvu mehaniku, marker nije sposoban da se veže za njjih, za ćelije.
Antitijela i korona
“U posljednje govori se o stvaranju antitijela na virus u nekom drugom organizmu, izlovanju iz tog drugog organizma i davanju ljudima oboljelima od tog virusa. Recimo, inficiranjem konja korona virusom. Kako je ljudska korona za konja strani, a ne domaći virus, konj ga vrlo lako pobjedi stvaranjem antitijela. Iz konjskog seruma tehnološki je vrlo lako izlovati i odvojiti antitijela na koronu sa mogućnošću da budu data ljudima koji aktivno boluju od kovida-19. Nešto poput protivotrova na zmijski otrov. Tehnološki je slično proizvodnji zmijskog protivtrova – antiviperinum seruma. Međutim, zmijski otrov je stran skoro svim vrstama, a ne samo ljudima, i ljudi i konji će nakon ugriza zmije na njega stvoriti antitijela, samo je pitanje vremena.
Ako mi imamo već pripremljeno antitijelo, dobili smo na vremenu, neutralizovali smo otrov mnogo prije nego što smo stvorili vlastita antitijela i mnogo prije nego što je taj otrov za nas bio poguban. U tome je korist, a ne samo u antitijelima kao takvima, koje bi i mi ljudi nakon ugriza zmije stvorili.
Kod virusa je stvar u nečemu sasvim drugom. Davanjem antitijela stvorenih eksperimentalno u drugim životinjama ubićemo ne samo virus nego i sve strukture u organizmu koje imaju slične molekule.
Taj virus nije kao zmijski otrov stran svim organizmima pa tako i ljudskom organizmu. On je strukturisan slično kao i mnogo elemenata ljudskog organizma jer potiče od ljudskog DNK, zato je i dobio fakultativni naziv „domaći“.
Možemo reći da ćemo ubijanjem „domaćeg“ virusa antitijelima stvorenima u nekoj drugoj vrsti, gdje je on strani virus, ubiti mnogo domaćih „cigli“ koje izgrađuju taj organizam. Zato vjerujem da ipak više treba da očekjemo od vakcine nego od antivirusnog seruma. Na primjer, svinjsku kugu izaziva za svinje domaći svinjski virus koji nije opasan za konja jer je njemu stran i lako ga se riješava stvaranjem antijela. Nisam čuo da je svinjsku kugu iko lečio davanjem antivirusnog seruma proizvedenog namernim zaražavanjem konja. Zapravo, možemo slobodno raširiti priču i dalje. To bi bilo jednostavno i sjajno. Time bismo mogli teoretski liječiti svaku virusnu bolest. Samo pomiješamo vrste i viruse i izolujemo antivirusne serume. Ali ipak nije tako i to je zapravo još jedan dokaz modela o domaćim i stranim virusima za neku vrstu”.
