Doba dinosaura završilo je kataklizmom jednog proljetnog dana prije 66 miliona godina kada je asteroid širok 12 kilometara udario u meksički poluotok Yucatan, izazvavši izumiranje tih zvijeri i oko tri četvrtine vrsta na Zemlji, prenosi agencija Hina pozivajući se na Reuters.
No, jesu li dinosauri, s usporavanjem diverzifikacije i stope evolucije, već bili na ‘odlasku’, kao što misle neki naučnici? Odgovor je definitivno “ne”, prema novoj studiji koja je izradila modele hranidbenih lanaca i ekoloških staništa u Sjevernoj Americi, dijelu svijeta koji ima najbolje fosilne ‘zapise’ iz tog vremena.
Naučnici su posmatrali razdoblje koje obuhvaća 18 miliona godina prije udara asteroida koji je završio razdoblje krede i četiri miliona godina nakon toga na početku paleogena, kada su sisari potvrdili svoju dominaciju nakon izumiranja dinosaura – osim njihove ptičje loze.
Na temelju više od 1.600 fosila rekonstruirali su hranidbene lance i staništa koja su preferirali kopneni i slatkovodni kičmenjaci. Među njima su bili oni poput divovskog mesojeda T. rexa, triceratopsa s tri roga, ankilosaura, krokodila, kornjača, žaba, riba i raznih malih sisavaca koji su živjeli ispod nogu dinosaura.
Dinosauri su živjeli u stabilnim ekološkim nišama za koje su bili dobro prilagođeni, otkrili su naučnici.
„Drugim riječima, dinosauri su uništeni na svom vrhuncu“, rekao je ekolog Jorge Garcia-Giron sa Univerziteta Oulu u Finskoj i Univerziteta Leon u Španiji, vodeći autor istraživanja objavljenog u magazinu Science Advances.
Nastao je haos
Sisari su tada počeli postavljati temelje za svoj kasniji uspon, diverzificirajući svoje ekološke niše i razvijajući raznovrsniju prehranu, ponašanje i toleranciju na klimu, dodao je Garcia-Giron.
Dinosauri su se nastavili razvijati i prilagođavati tokom sumraka svoje vladavine Zemljom, s pojavom novih vrsta i nestajanjem starih, pokazalo je istraživanje. Neki od velikih biljojeda poput rogatih i pačjih dinosaura zamijenjeni su većim brojem vrsta biljojeda srednje veličine.
Neka prethodna istraživanja sugeriraju da se bioraznolikost dinosaura smanjila znatno prije udara asteroida, na temelju fosilnih zapisa raznih porodica dinosaura.
„Postojala je ta zabrinjavajuća pomisao da su dinosauri ionako bili na odlasku, s obzirom na dugu silaznu liniju, kada ih je asteroid riješio njihova jada”, rekao je paleontolog i koautor studije Steve Brusatte sa Univerziteta u Edinburghu.
„Sada možemo sa sigurnošću reći: dinosauri su u snazi, sa stabilnim ekosustavima, sve dok ih asteroid iznenada nije ubio.”
Činjenica da su dinosauri bili tako dobro prilagođeni svojoj klimi i okolišu možda ih je uništila.
„Kad je asteroid udario, nastao je haos i dinosauri se nisu mogli nositi s iznenadnom promjenom svijeta na koji su tako navikli”, rekao je Brusatte.
Pojava novih sisara
„Naša studija sugerira da je vjerovatno međusobno djelovanje mnogih drugih ekoloških značajki, uključujući veličinu tijela, prehranu, ponašanje i plastičnost ekosistema, pripremilo određene manje životinje za bolje preživljavanje nakon udara asteroida“, naveo je paleontolog i koautor studije Alfio Alessandro Chiarenza sa Univerziteta u Vigu (Španija).
Sisari prije asteroida uključivali su sada izumrlu grupu nalik glodavcima zvanu multituberkulati, kao i rođake današnjih tobolčara i današnjih plodvaša.
Nakon masovnog izumiranja pojavili su se novi sisari, uključujući mnoge prave plodvaše – grupu koja rađa dobro razvijene mlade, a koja obuhvaća većinu današnjih sisara od kitova do šišmiša i od afričkog mravojeda do čovjeka.
Veličina tijela post-apokaliptičnih sisara brzo je rasla kao i ekološka raznolikost, prenosi AJB.
„Sisari i dinosauri imaju istu priču o porijeklu – oboje su nastali i počeli se diverzificirati još u razdoblju trijasa, prije oko 230 miliona godina, na superkontinentu Pangea”, rekao je Brusatte.
„Odatle su otišli svojim putevima, dinosauri su postajali golemi, a sisari prema manjim veličinama u njihovoj sjeni. Ali njihove sudbine zauvijek su isprepletene. Sisari su bili tamo kad je asteroid udario. Uspjeli su preživjeti. Imali smo pretke koji su zurili u asteroid.”
