Lejdi Gaga, Barak Obama, Bil Gejts, Pol Mekartni i Džastin Biber imaju nešto zajedničko sa Džimijem Hendriksom, Džudi Garland i Dejvidom Bouvijem – svi su ljevoruki.
Tu jedinstvenu osobinu dijeli i oko 10 odsto svjetske populacije, prenosi “Zimo”. Pitanje zašto neki pojedinci preferiraju svoju lijevu ruku i dalje je tema aktivnog naučnog istraživanja.
Nedavna studija koja je objavljena u časopisu “Nature Communications” rasvijetlila je genetski aspekt ljevorukosti.
Naučnici su identifikovali rijetke varijante gena poznatog kao TUBB4B, koji igra ulogu u kontroli oblika stanica.
Te varijante su značajno 2.7 puta češće kod ljevorukih pojedinaca, nudeći uvid u genetsku podlogu te orjentacije korištenja primarne ruke.
Kod većine ljudi lijeva hemisfera takođe kontroliše dominantnu desnu ruku. Relevantna živčana vlakna ukrštaju se s lijeva na desno u donjem dijelu mozga.
“Kod ljevorukih pojedinaca, desna hemisfera kontroliše dominantnu ruku”, objašnjava neurobiolog Klajd Frenks, s Instituta Max Planck za psiholingvistiku.
TUBB4B nadzire proces integracije proteina vitalan za staničnu strukturu zvanu mikrotubule.
Frenks sugeriše da bi te mikrotubule mogle igrati ključnu ulogu u uspostavljanju asimetrije mozga, koja diktira koja će ruka biti dominantna.
Temeljeći se na genetskim podacima više od 350.000 osoba srednje i starije dobi iz Biobank baze podataka Velike Britanije, nova studija otkriva intrigantne uvide.
Dok je oko 11 odsto učesnika bilo ljevoruko, prevalencija ljevorukosti varira globalno, pod uticajem kulturnih i činioca okoline.
“Mislimo da se većina slučajeva ljevorukosti događa jednostavno zbog nasumičnog variranja tokom razvoja embrionalnog mozga, bez specifičnih genetskih ili uticaja okoline”, objašnjava Frenks.
Stigma koja se istorijski povezivala s ljevorukošću, što se odražava u jeziku i kulturnim praksama, s vremenom je nestala. Međutim, razlike u prevalenciji i dalje postoje u različitim regijama, što ukazuje na kulturološko potiskivanje ljevorukosti.
Osim navedenih implikacija, studija ukazuje i na potencijalne veze između asimetrije mozga i psihijatrijskih osobina.
Pojedinci sa stanjima poput šizofrenije ili autizma vjerovatnije su da su ljevoruki ili da koriste obje ruke jednako, što ukazuje na zajedničke genetske puteve.
“Neki od gena koji funkcionišu u mozgu u razvoju tokom ranog života mogli bi biti uključeni i u asimetriju mozga i u psihijatrijske osobine”, zaključuje Frenks, prenosi “N1“.
