Podaci su to Agencije za statistiku BiH, koji kažu da je broj umrlih u prvom kvartalu prošle godine bio 9.791. Sudeći po ovim podacima, prirodni priraštaj u prvom kvartalu prošle godine je iznosio minus 3.570, dok u prvom kvartalu ove godine iznosi minus 4.060.
“U prva tri mjeseca ove godine bilo je 6.189 živorođene djece, što pokazuje pad broja živorođenih za 0,51 odsto u odnosu na period prva tri mjeseca prošle godine, kada je rođeno 6.221 živorođeno dijete”, kažu u Agenciji za statistiku BiH.
Smanjeni broj živorođene djece bi se mogao povezati i sa smanjenim brojem sklopljenih brakova u prvom kvartalu ove godine, za razliku od prošle, jer je broj sklopljenih brakova u BiH smanjen za 6,59 odsto.
Aleksandar Majić sa Katedre za društvenu geografiju i demografiju banjalučkog Prirodno-matematičkog fakulteta, kaže da je na nivou BiH negativan prirodni priraštaj od 2007. godine, na nivou RS od 2002. godine, dok je u FBiH od 2013. godine.
“Posljednjih godina vidimo da se natalitet smanjuje, a da je povećan porast mortaliteta. U kontingent starog stanovništva ulazi populacija koja je rođena nakon Drugog svjetskog rata, što će uticati na sve veći broj umrlih”, kaže Majić za “Nezavisne”.
On kaže da se u narednih 10 do 15 godina može očekivati veći porast broja umrlih nego što je sada, te da će ta komponenta sve više diktirati nivo prirodnog priraštaja na nivou BiH nego što je samo rađanje.
“Rađanje se smanjuje zbog emigracija stanovništva i ostalog, a zbog demografskog starenja populacije sve više će rasti stopa mortaliteta”, ističe Majić.
On je napomenuo da se manje sklopljenih brakova povezuje i s manjim rađanjem.
“Na Islandu od tri djeteta dva se rode van braka, u Sloveniji svako drugo dijete je rođeno u vanbračnoj zajednici, dok je kod nas brak još nukleus reprodukcije, gdje se u RS van bračne zajednice rodi svega 15 odsto djece. S obzirom na to, ako je manji broj sklopljenih brakova automatski je manje i rađanja, jer smo i dalje patrijarhalno društvo”, ističe Majić.
Dodao je da je kod nas loša ekonomska situacija te da se moraju izdvajati veća sredstva za poboljšanje nataliteta.
Ivan Šijaković, sociolog, kaže da mladi ljudi odlaze van BiH te se time smanjuje demografski potencijal, ali da je uvijek bilo povremenih odlazaka s ovih prostora.
“Podatak da ljudi više umiru je prirodan, jer dolazi generacija koja je nekada bila bejbi-bum generacija nakon Drugog svjetskog rata, koja sad puni 70-80 godina i normalno je da će biti više umiranja”, rekao je Šijaković.
On kaže da je problem rađanja vezan za ekonomsku, ali i za duhovnu situaciju.
“Ljudi bi ekonomsku situaciju i prebrodili kada bi imali mirniju politiku i kulturnu situaciju, bez etičkih i vjerskih konflikata, ali sve to ukupno je i razumljivo da se ljudi kupe i odlaze s ovih prostora”, kaže Šijaković.
On napominje da se kod nas djeca rađaju isključivo u porodici, jer to vrši pritisak vjere da se stvara porodica.
“Naša svijest i kultura treba da dopuste da život u zajednici ne mora biti bračno upisan i da se dokumenti prilagode tome da ljudi budu ravnopravni u bračnoj i vanbračnoj zajednici, ali mi kasnimo za Zapadom u mnogo čemu”, zaključuje Šijaković,pišu Nezavisne
