Piše: Dubravka Raičević
To proizilazi iz Izvještaja o globalnom indeksu pozitivnog mira koji je objavio Institut za ekonomiju i mir.
Pozitivan indeks mira pokazuje koliko institucije i strukture u ukupno 163 država svijeta stvaraju uspješan okvir za ostvarenje dugoročnog mira, koji garantuje da u stanju šoka društvo neće neminovno pribjegavati nasilju, prenosi RSE.
Od zemalja Balkana, najbolje je rangirana Hrvatska, koja je pozicionirana na 42. mjestu i ujedno je jedina država regiona svrstana u grupu sa veoma visokim stepenom pozitivnog mira. Slijede je Crna Gora (47), Albanija (52), Srbija (55), Sjeverna Makedonija (56) i Bosna i Hercegovina (65) koje su ocjenjene kao zemlje sa visokim stupnjem miroljubivosti. Kosovo je na 138. mjestu i, u društvu sa Nigerijom i Pakistanom, ocjenjeno je kao zemlja sa niskim stanjem pozitivnog mira.
Stanje na Kosovu i Srbiji ukazuje i na jedan globalni trend- pogoršanje kvaliteta informisanja. Od zemalja Balkana, Kosovo i Srbija imaju najlošije ocjene u kategoriji slobodnog protoka informacija, koja se mjeri na osnovu slobode medija, kvaliteta informisanja i procenta internet korisnika u ukupnoj populaciji.
Uprkos tim manjkavostima, Izvještaj pokazuje da je u odnosu na proteklu deceniju, Srbija uz Litvaniju, Portugal, Estoniju i Letoniju ostvarila najveći rast pozitivnog mira.
Prepreka lažnih vesti
Najmiroljubivije zemlje, shodno listi pozitivnog mira su Norveška, Finska, Švajcarska i Švedska, dok su Somalija i Jemen najlošije pozicionirane.
U Izvještaju se navodi da razvoj globalnog pozitivnog mira zaustavlja širenje lažnih informacija, političku polarizaciju i napetost između različitih socijalnih grupa.
Uprkos poboljšanju globalnog indeksa u odnosu na 2009. godinu (2,6%), ocjenjuje se da je napredak pozitivnog mira otežan faktorima koji mjere društvena gledišta, tenzije i opažanja širom svijeta. Indikatori koji su uslovili najveće pogoršanje su: kvalitet informisanja, podijeljena elita i neprijateljstvo prema strancima/privatnom vlasništvu.
Registruje se da je u odnosu na 2009. godinu u Sjedinjenim Američkim Državama situacija u oblasti slobodnog protoka informacija pogoršana za 29%. I u Kini je registrovano nazadovanje u oblasti slobode medija i kvaliteta informisanja koje pokazuje koliko često vlade doprinose širenju lažnih i pogrešnih vijesti.
U izvještaju se ukazuje i na nazadovanje još dva pokazatelja u Sjedinjenim Državama: podjela među elitom i međugrupno optuživanje.
“Ovi nalazi ukazuju na produbljivanje jaza između suprotstavljenih političkih grupa, radikalnije poglede na ekonomski menadžment, ljudske slobode, imigraciju i međunarodne odnose”, navedeno je u Izvještaju.
Bruto domaći proizvod po glavi stanovnika, rodna ravnopravnost i siromaštvo pokazatelji su u kojima je globalno zabilježeno poboljšanje u protekloj deceniji.
Podjeljene elite opterećuju Evropu
U skladu sa globalnim trendovima, kvalitet informisanja se pogoršao među evropskim zemljama, naročito nakon što su neke političke grupe preuzele internet kako bi se širila radikalna uvjerenja-desničarska i ljevičarska, navodi se u izvještaju.
“Sloboda štampe je takođe ograničena u nekim nacijama što je dodatno doprinijelo pogoršanju u raspravama o informacijama”, ocjenjuju autori ovogodišnjeg Izvještaja pozitivnog mira.
Sve navedeno, uz porast ekonomske nejednakosti koji je u Evropi registrovan u manjem obimu u odnosu na ostatak svijeta, doprinijelo je većim socijalnim tenzijama, radikalizaciji političke debate – koja se ogleda u podijeljenosti među elitama.
Ocjenjuje se da je u proteklih deset godina, od evropskih zemalja, Velika Britanija imala najlošije učinke, te da je ostvarila nazadovanje za 3,4 odsto. Konstatuje se da je od Brexita – referenduma o članstvu u Evropskoj uniji 2016. godine, zemlja ušla u fazu relativne nesigurnosti. Tri pokazatelja su se značajno pogoršala: podijeljenost elita, neprijateljstvo prema strancima i međugrupne optužbe.
“Oni pojačavaju tenzije između onih koji podržavaju i koji se protive Bregzitu kao i nepovoljniji pogled na imigraciju. Moguće je da će Velika Britanija obrnuti te trendove u godinama koje predstoje, ali to će zahtijevati jasnoću i riješenost vlasti, kao i politika koje zastupaju, da promovišu i uključe različita društvena stanovišta”, ocjenjuje se u analizi.
U Izvještaju se podsjeća da se promjene stanja pozitivnog mira polako dešavaju, budući da je izgradnja institucija i promjena društvenih normi dugotrajan proces.
Indeks pozitivnog mira se generiše na osnovu osam parametara: uspješno funkcionisanje vlade, nizak nivo korupcije, zdravo poslovno okruženje, pravična podjela resursa, prihvatanje (uvažavanje) prava drugih, slobodan priliv informacija, visok nivo ljudskog kapitala i dobri odnosi sa komšijama.
