Prema riječima Marije Trlin iz Centra za obuku pasa za otkrivanje mina u BiH, do sada je kod njih obučeno više od 500 službenih pasa za različite namjene.”Najviše je riječ o psima za otkrivanje mina, ali obučavamo i pse za policiju, potragu i zaštitu, te detekciju eksploziva i narkotika”, istakla je Trlinova za “Nezavisne“, dodajući da nakon završene obuke njihovi psi odlaze u brojne zemlje.
Tako svoje misije, osim u BiH, psi obučeni u ovom centru ispunjavaju u zemljama regije, ali i na drugim kontinentima, a Hrvatska, Srbija, Albanija, Jermenija, Irak, Liban, Avganistan, Azerbejdžan i Turska samo su neke od tih zemalja.
I u Globalnom trening centru, kojim upravlja Norveška narodna pomoć, ističu za “Nezavisne novine” da su tokom proteklih 19 godina obučili više od 500 pasa koji su bili raspoređeni na različite projekte širom svijeta u područjima zahvaćenim minama ili drugim vrstama eksplozivnih sredstava.
“Od svog osnivanja Globalni trening centar podržao je programe deminiranja u 25 zemalja širom svijeta, uključujući područja Bliskog istoka, jugoistočne Azije, Afrike, južne Amerike, te Evrope”, istakla je Gordana Medunjanin iz ovog centra.
U oba centra za “Nezavisne novine” ističu da su belgijski ovčari pasmina koja se najčešće obučava, dok u Centru za obuku pasa za otkrivanje mina u BiH kažu da rade i sa njemačkim ovčarima.
“Belgijski ovčari posjeduju kombinaciju ključnih karakteristika koje ih čine izuzetno prikladnima za ulogu deminerskih pasa. Njihova visoka energija omogućava intenzivan i dugotrajan rad, ključan kod detekcije mina. Inteligencija ovih pasa omogućava brzo učenje novih zadataka, dok izuzetan njuh omogućava otkrivanje skrivenih mirisa eksploziva”, objašnjava Medunjaninova.
Kada je riječ o samom procesu obuke, u Centru za obuku pasa za otkivanje mina navode da se proces obuke odvija u nekoliko faza.
“Centar za obuku pasa za otkrivanje mina u BiH uzima pse minimalno godinu dana starosti koji imaju izražen nagon za pretragu, fokusiranost i socijalizovanost, uz naravno zahtjev da su zdravi i da žele lopticu, igračku”, rekla je Trlinova.
Princip obuke zasnovan je na igri, a pas radi da bi kao nagradu dobio lopticu. Tokom cijelog procesa obuke vrši se vježbanje poslušnosti.
“Faze obuke su od takozvanog spajanja mirisa mine ili eksploziva sa mirisom loptice, rad s betonskim blokovima uz vježbe reakcije sjedanjem, zatim rad u poligonu sličnom minskom polju gdje se psa uči da pretražuje površinu veličine 100 kvadrata, u odlasku i povratku od vodiča dok vodič daje verbalne komande i pohvaljuje psa za dobar rad”, objašnjava ona, dodajući da obuka pasa za otkrivanje mina traje minimalno šest mjeseci, a kako ističe, u zadnjoj fazi se treniraju zajedno s vodičem s kojim će raditi u minskom polju.
Radna služba obučenog psa može trajati između sedam i devet godina ukoliko je pas zdrav i fizički sposoban za rad.
“Preferiramo da se pas penzioniše prije nego dosegne duboku starost i da ga se tretira na human način nakon što pokaže da više nije sposoban za rad. Nikako nije dobro da pas radi do iznemoglosti”, rekla je Trlinova.
Medunjaninova ističe da je politika penzionisanja pasa uspostavljena kako bi psi uživali u zasluženoj penziji nakon odanog radnog vijeka.
“Ova praksa osigurava da psi nakon godina posvećenih radu u detekciji mina dobiju potrebnu njegu, veterinarsku pažnju te im omogućuje udobnost i kvalitetan život nakon završetka njihove aktivne službe”, zaključila je Medunjaninova.
