Auschwitz je postao simbol Holokausta koji je nacistička Njemačka provela nad šest miliona Židova, od kojih je milion umrlo upravo na tom mjestu od 1940. do 1945.
Svijet se danas sjeća zla koje je učinjeno, ali i rijetkih zraka svjetlosti, dobrote, koje su se probile kroz tamu tog zla. Danas smo ovjavili priču onih iz Bosne i Hercegovine. – Zejneba Hardaga i Derviš Korkut, koju možete pročitati OVDJE.
U nastavku donosimo priču o Sarajevskom purimu o kojem za Vijesti.ba govore Vladimir Andrle, predsjednik Jevrejskog kulturno-prosvjetnog društva La Benevolencija i Eli Tauber, savjetnik za kulturu i religiju Jevrejske zajednice u BiH.
Sarajevski purim, složili su se sagovornici, predstavlja jedinstven događaj sa početka 19. stoljeća u Sarajevu te primjer suživota.
“Poznat je i kao Hag aasirim ili Purim di Saraj. Bosanski valija Mehmed Ruždi – paša je 1819. godine zatočio jedanaest uglednih sarajevskih Jevreja, a među njima i Rav Moše Danona – jednog od najpoznatijih sarajevskih rabina, i tražio od sarajevskih Jevreja otkupninu koju nisu mogli skupiti”, priča nam Andrle.
Andrle ističe da ono na što Ruždi – paša nije računao, jeste otpor sarajevskih muslimana koji su u konačnici uspjeli da oslobode zatočene Jevreje ali i da valiju otjeraju iz Sarajeva, dok je čitav ovaj događaj opisan u sarajevskoj Megili.
“Danas se ovaj događaj interpretira kao jedan od događaja koji opisuje bliske višedecenijske međukomšijske odnose i u primjeni su i danas među većim dijelom građana i građanki Bosne i Hercegovine”, objašnjava Andrle.
Na taj događaj se, naglašava Eli Tauber, vremenom skoro zaboravilo dok se nije jednom pred kraj 19. vijeka razbolio ugledni Zeky eff. Rafajlović (Moše Atijas).
“Njemu se u snu pojavio rav Moše Danon i nedugo poslije toga ovaj je ozdravio. Narednog 20 Sivana, na dan smrti Rav Moše Danona, otišao je na njegov grob u Krajišni kod Stoca. Od tada je Zeki istraživao život ovog svetog čovjeka i uspio da poslije mukotrpnog rada oživi događaje iz života Rav Moše Danona”, ističe Tauber.
“Kada govorimo o sarajevskom Purimu, govorimo o vrijednostima bosanskohercegovačkog čovjeka. Govorimo o empatiji, zajedništvu i hrabrosti koju gajimo stoljećima a koje danas dio političkih interesnih skupina želi da uništi. Žele da unište ove vrijednosti jer su svjesni da će ih koštati kao što je koštao Ruždi – pašu ali i mnoge druge nakon njega. To su naše zajedničke vrijednosti koje moramo nastaviti njegovati jer je to jedini način opstanka i napredovanja svih nas kao koletiva”, kaže Andrle, a Tauber se slaže da nema sumnje da Sarajevski Purim izvanredno oslikava bosansku perspektivu odnosa prema Jevrejima, nešto to je nadživjelo historijske promjene i dokazalo da se ovdje sačuvao taj iskreni odnos i dokazao suživot koji, evo, traje već 500 godina.
“Na tim dokazima treba graditi i nastaviti čuvati tu jedinstvenu ljepotu dobrih i prijateljskih odnosa. Toga nema ni u Parizu, ni u New Yorku. To ima samo u Bosni i Hercegovini”, naglašava Tauber za Vijesti.ba.
“Ako se malo bolje upozna sa činjenicom na koji način su se odigrali drugi Purimi, onda treba sa ponosom istaći da je ovaj, Sarajevski Purim, u suštini jedinstven, jer on i po legendi i po arhivskim dokumentima, jedini je koji dokazuje da su Jevreji spašeni voljom i požrtvovanošću naroda – građana grada Sarajeva, koji su se pobunili protiv bosanskog valije Mehmed Ruždi-paše i nisu dozvolili da ucijeni i kazni njihove sugrađane – Jevreje”, dodaje Tauber.
Dakle, nastavlja Tauber, jedna je važna poruka koja se iz ove priče može dobiti jeste da Bog često funkcionira na načine koji nisu vidljivi, na načine koji izgledaju kao slučajnost ili obična sreća.
“U toku jevrejske historije, nažalost, brojne su prilike kada su zajednice trpjele od velikih kriza koje su platile svojim životima. Nakon opstanka poslije opasnosti, mnoge zajednice su se odlučile da obilježavaju događaj stvarajući poseeban praznik. Mnoga od ovih obilježavanja nazvana su ‘Purim’, a tokom poslednjih nekoliko stotina godina bilo je desetina registrovanih lokalnih Purima, nekih koje je proslavljala jevrejska zajednica grada i drugi koji su proslavljale porodice”, kaže Tauber kompletirajući nam priču o Sarajevskom purimu.
