Bivši rukovodioci službi bezbjednosti za “N1” kažu da takav nastup predstavlja presedan, i da je bezbjednosni sistem očigledno urušen.
Zvanični izvještaji resora državne bezbednosti i BIA, pod oznakom “državna tajna”, osvanuli su u jutarnjem programu Pinka.
Hrpu tajnih dokumenata ne objelodanjuju ni istraživački novinari, ni tajni agenti, već predsjednik Srbije Aleksandar Vučić. Kako kaže, to su dokazi da je bio prisluškivan. Prvi put se mjere protiv njega uvode 1995. godine, odlukom Jovice Stanišića i to bez naloga suda, potom je, do 2003. u više navrata “stavljan na mjere” uz odobrenje suda. I tu nije kraj. Vučić tvrdi da su ga prisluškivali i od 2007. do 2012. Međutim, ne na protivzakonit, već na kako kaže, lukav način.
“Sve diplomate koji su u kontaktu sa mnom su direktno pratili – Olega Dzizu, ruskog diplomatu, kojeg su pratili kao pripadnika obaveštajne službe strane države, sve ok… Bivšeg Suzaninog (Vasiljević) verenika, Žorža Urioa, kao pripadnika obaveštajne službe Francuske… Ali sam naravno radio sa ljudima iz ambasade, najnormalnije kao predstavnik stranke, tada je već SNS bio osnovan. Oni su uzeli Ruse, Amerikance, Mađare i Francuze da bi mogli da vide kompletnu moju politiku i našu politiku i prema Evropljanima i prema regionu i prema velikim silama – Rusiji i Americi. Prateći njih i nadzirući njihove kontakte, u svakom trenutku su znali šta je to što ja radim na spoljnopolitičkom planu”, rekao je Vučić.
Podaci su prikupljani i preko kontakta sa Orhanom Dragašem, Goranom Vesićem i Vladimirom Đukanovićem, kaže Vučić i dodaje da je pratila BIA i njegove saradnike, sadašnjeg predsjednika Privredne komore Srbije i osobu koja se u medijima spominje kao novi ambasador Srbije u Crnoj Gori.
“Sa Markom Čadežom, današnjim predsednikom Privredne komore Srbije, verovali ili ne… Tako da su pokrivali i taj odnos prema Nemačkoj, jer je on tada radio u nemačkoj ambasadi, to je verovatno bio osnov… Vladimir Božović koji je okarakterisan kao indikativan… Kao neko ko bi mogao da bude interesantan kao dostavljač informacija obaveštajnoj službi Crne Gore”, dodao je Vučić.
Državnom tajnom proglašavaju se dokumenta kojima se zapravo štiti nacionalna bezbjednost i međunarodni odnosi Srbije. Pitanje je koliku štetu predsjednik Vučić nanosi sopstvenoj zemlji kada kaže da su praćene strane diplomate. I kako zna da te osobe nisu zaista radile za tajne službe drugih zemalja?
“On, u toj emisiji, kaže da bi ja trebalo da se ponašam kao bivši predsjednik. Istovremeno se, u toj emisiji, pred očima čitave javnosti, ponaša kao sadašnji predstavnik koji otkriva državne tajne, vrši krivična dela par ekselans, uništava službu državne bezbednosti i temelj države – a to su i službe državne bezbednosti, bez kojih nije moguće da države postoje – dovodi u pitanje, dovodi u pitanje njihovu budućnost. Ko će, ko ima kredibiliteta, u budućnosti raditi u službi državne bezbednosti u kojoj predsednik države otkriva državne tajne”, pita nekadašnji predsednik Srbije i lider SDS Boris Tadić.
“Ima smisla da se objave nalazi tajnih službi ako su oni urađeni protiv zakona i je to uvod u krivični postupak protiv onog ko je to radio. A ovako je to potpuna devastacija te službe i ona sad ima samo simbolično mesto, a ta služba je jako važna kada radi posao na valjan način”, ocjenjuje predsjednik Nove stranke Zoran Živković.
Devedesetih je praćena cjelokupna opozicija, Vučić nije izuzetak, kaže advokat Sead Spahović. A što se tiče prisluškivanja diplomata, ocjenjuje da je riječ o tzv. statusnoj obradi.
“Statusna obrada znači da ta funkcija koju taj čovek ima, zahteva da bude pod nadzorom. I to su, po mom mišljenju, strane diplomate. A ako neko smatra da je toliko važan da se pod obradu stavlja deset ljudi da bi videlo šta on radi, to je sad drugo pitanje zašto je to tako… Ja mislim da je predsednik Republike tada kao opozicionar, “upadao u mere” kod ovih ljudi, koji su, praćeni iz drugih razloga, po mom mišljenju”, navodi Spahović.
Vučić kaže – svi prisluškivani, koje spominje, dali su mu dozvolu za to.
Bezbjednosni stručnjaci, među kojima su i bivši rukovodioci obavještajnih službi koje je kontaktirao N1, postavljaju isto pitanje, šta se desilo sa čuvanjem u tajnosti metoda rada službe, i kako će se služba sada zaštititi. Složni su u ocjeni da je ovakav nastup predsjednika jedne države presedan, kako u domaćoj, tako i na međunarodnoj sceni.
“Podaci koji nose oznaku bilo koja oznaka – državna tajna ili strogo poverljivo – se na poseban način čuvaju, pod posebno propisanim merama. Znači, oni se ne iznose iz određenih prostorija, a kamoli da se nose na program sa nacionalnom frekvencijom. Pitamo se da li je opozvana tajnost, na dokumentu koji je pokazan vidi se da postoji oznaka, ne vidi se da je ona opozvana, ali predsednik jeste lice ovlašćeno da opoziv učini”, navodi Jelena Pejić iz Beogradskog centra za bezbjednosnu politiku (BCBP).
Ukoliko predsjednik ne učini opoziv tajnosti, zakon kaže – rok za prestanak tajnosti dokumenta sa oznakom “državna tajna” je 30 godina.
