Iako još zvanično nije završena, zima 2023/2024. već je oborila mnoge rekorde i svrstana je u najtoplije zime od svih još od 1888. godine. A sudeći po dosadašnjim prognozama i rekordnim temperaturama koje su nastupile nakon toplijih zima, pred nama je najvjerovatnije jedno od najpaklenijih ljeta.
Prema podacima Republičkog hidrometeorološkog zavoda (RHMZ), u sezonskoj prognozi za ovu zimu izdavaja se interesatan detalj: prethodna najtoplija zima bila je 2007. godine, a nakon nje je došlo ljeto tokom kojeg je zabilježena rekordna temperatura u Srbiji – čitavih 44,9 stepeni Celzijusovih! Dakle, sigurno je da nam slijedi novi ljetni pakao, a to za Blic potvrđuje i klimatolog Goran Pejanović, zamjenik direktora RHMZ.
Napominje da su i ljeta i zime u Srbiji sve topliji, a jedan od razloga tome su klimatske promjene, odnosno, globalno zagrijavanje, zbog čega je temperatura na cijeloj planeti porasla za preko 1 stepen, a u Srbiji za čak 2 stepena, ako gledamo period od 1951. godine. Srbija se naime, zagrije više i brže od svjetskog prosjeka!
– Od pet najtoplijih godina imamo četiri poslije 2018. godine. To nam govori da dolazi do ubrzanja klimatskih promjena, odnosno do sve veće i veće temperature. Ova zima je bila topla i najtoplija je u Srbiji za 3,9 stepena od normale, a u Beogradu je bila toplija za čak 4,5 stepena. Kada bi pogledali rangove do 2007. godine, najtoplija zima se desila baš te godine, u ljeto 2007. kada smo imali temperaturne rekorde i kada je u Smederevskoj Palanci zabeilježena temperatura od 44,9 stepeni. Poslije toga nastupila su još četiri toplija ljeta, 2018, 2019, 2022. i najtoplije 2023. godine. Vidimo da se griju i ljeta i zime, naime, cijele godine nam se griju – kaže Goran Pejanović.
Pejanović kao još jedan razlog sve toplijih godina, uz klimatske promjene, navodi i atmosfersko okeanske fenomene. Klimatolog podsjeća da smo prošle godine i ove zime imali veoma topli, pacifički, ali i tropski okean. U pitanju je fenomen poznat pod imenom „El Ninjo“, koji doprinosi podizanju godišnjih temperatura.
Pola leta obeležiće tropski dani
– Što se tiče sljedećeg ljeta, za tu prognozu koristimo numeričke modele za prognozu klime za duže periode. Po rezultatima modela, temperatura vazduha bi trebala da bude iznad prosjeka sa odstupanjem od 2 stepena. Recimo da bi srednje sezonske temperature bile od 21 do 25 stepeni, a u višim brdovito – planinskim predjelima od 13 do 18 stepeni. Međutim, ono čega se najviše bojimo je broj tropskih dana, a to je kada maksimalna dnevna temperatura prelazi 35 stepeni, što jako otežava život ljudima i životinjama i ostalim sistemima – kaže Pejanović Blic.
Po istom modelu proračuna, padavine tokom ljeta 2024. godine se očekuju u prosječnoj količini, od 160 do 250 milimetara po kvadratnom metru, a nešto više bi bile u planinskim krajevima, oko 220 do 290 milimetara po kvadratnom metru.
Goran Pejanović ističe da bi broj dana sa maksimalnom temperaturom, preko 30 stepeni, ovog ljeta trebao da bude 35 do 60.
– Treba očekivati da pola ljeta bude sa maksimalnom temperaturom većom od 30 stepeni!
