Kako je saopšteno – odluka je donijeta na osnovu izvršne uredbe predsjednika Bidena 13818 – koja predstavlja primjenu globalnog zakona Magnicki za odgovornost zbog kršenja ljudskih prava. Zakon se odnosi na sankcije odgovornima za korupciju i ozbiljna kršenja ljudskih prava.
Među sankcionisanima se, kako je saopštio američki Sekretarijat za finansije, nalazi Zvonko Veselinović. On se, podsjetimo, u javnosti Srbije i Kosova povezuje sa brojnim nelegalnim poslovima i istovremeno je jedan od optuženih za ubistvo Olivera Ivanovića.
Američki Sekretarijat za finansije Veselinovića označava kao vođu Organizovane kriminalne grupe i jednu od najkorupiranijih ličnosti na Kosovu.
“Organizovana kriminalna grupa Veselinovića bila je uključena u podmićivanje znatnih razmjera kosovskih i srpskih bezbjednosnih zvaničnika koji su joj omogućavali ilegalnu trgovinu robom, novcem, narkoticima i oružjem između Kosova i Srbije. Takođe, ta grupa skovala je i zavjeru sa različitim političarima koja je podrazumjevala podmićivanje kosovskih bezbjednosnih zvaničnika početkom 2019. kako bi se omogućile akcije krijumčarenja između Srbije i Kosova i potkupljivanje kosovskih graničnih zvaničnika krajem 2017 – da bi se obezbijedio bezbjedan prolaz krijumčarima”, naveo je američki Sekretarijat za finansije u saopštenju.
U tekstu se ukazuje da su krajem 2017. Veselinović i njegov brat Žarko ostvarili dogovore sa političarima da omoguće političkoj stranci, čiji su bili članovi, pobjedu na izborima. To je, kako je precizirano, osim pobjede političkim kandidatima, podrazumjevalo i obezbjeđivanje znatnih novčanih doprinosa kandidatima, piše VOA.
“Zauzvrat, političari bi braći Veselinović obezbjedili kontrolu nad određenim oblastima za poslovanje u kojima su bili u mogućnosti da obavljaju nezakonite poslovne aktivnosti – bez miješanja srpskih vlasti. Takođe, pružali bi i informacije kako bi podržali poslovna ulaganja braće. Takođe, političari bi nagradili braću Veselinović tako što bi im dodijeljivali najbolje infrastrukturne ugovore”, precizirano je u saopštenju.
Krajem 2017. Zvonko i Žarko Veselinović, ukazuje u saopštenju Sekretarijat za finansije, korisitli su donacije kao metodu pranja novca koji potiče iz, kako je istaknuto, njihovog zločinačkog poduhvata.
“Žarko je bio jedan od vođa Veselinovićeve Organizovane kriminalne grupe sarađujući sa svojim bratom u aktivnostima krijumčarenja, nasilnom zastrašivanju kompanija, građevinskim i infrastrukturnim projektima, kao i projektima razvoja telekomunikacija”, navodi američki Sekretarijat za finansije.
Uz to, ukazano je u saopštenju, Veselinović i njegova grupa optuženi su za navodnu umješanost u ubistvo lidera političke stranke Olivera Ivanovića -januara 2018.
“Veselinović i saradnici iz Organizovane kriminalne grupe Milan Radoičić, Željko Bojić i Marko Rosić su imenovani u optužnici za ubistvo – i svako od njih imao je svoju ulogu u atentatu i zločinačkom poduhvatu”, precizirano je u tekstu.
Braći Veselinović i Radojčiću sankcije su uvedene jer se, kako objašnjava Sekretarijat za finansije, strana lica koja su trenutno ili su bila zvaničnici nekog entiteta, uključujući bilo koji državni organ, koji je učestvovao u korupciji, ili čiji su članovi učestvovali u korupciji.
“Uključujući otuđivanje državne imovine, eksproprijaciju privatne imovine za ličnu korist, korupciju u vezi sa državnim ugovorima ili vađenje prirodnih resursa, ili podmićivanje u vezi sa njihovim mandatom”, navodi Sekretarijat za finansije.
Precizirano je da se Bojić našao među njima jer je materijalno pomagao sponzorisao ili pružio finansijsku, materijalnu ili tehnološku podršku ili robu ili usluge kao podršku Veselinoviću.
Inače, Željko Bojić je prije nego što se našao među optuženima za ubistvo Olivera Ivanovića, nalazio na funkciji šefa policijske operative na sjeveru Kosova.
Blinken: Sankcije uvedene u skladu sa ciljevima Samita za demokratiju
Državni sekretar Entoni Blinken saopštio je da su sankcije uvedene u skladu sa ciljevima Samita za demokratiju, koji se održava ove nedjelje u Vašingtonu.
“U američkoj strategiji za borbu protiv korupcije, objavljenoj 6. decembra, ističe se da je odgovor na spregu korupcije, kriminala i drugih ilegalnih aktivnosti – prioritet za nacionalnu bezbjednost”, poručio je Blinken.
U saopštenju američkog državnog sekretara dodaje se da je transnacionalni organizovani kriminal destabilizujući, a te grupe su često u dosluhu da vlastima da bi se zaštitile od pravnog gonjenja, i pozivanja na odgovornost.
“Transnacionalne kriminalne organizacije takođe operišu preko granica, podrivaju međunarodni finansijski sistem I komplikuju napore agencija za sprovođenje zakona da poremete i eliminišu transnacionalni kriminal na globalnom nivou”, navedeno je u saopštenju.
Precizirano je i da je poznato da organizovani kriminal, uz podršku korumpiranih aktera, može da destabilizuje vladavinu zakona, nagriza povjerenje u javne institucije, i oslabi demokratsku upravu.
“Današnji potezi, uz odluku Sekretarijata za finansije da označi korumpirane pojedince i entitete povezane sa transnacionalnim kriminalnim organizacijam u El Salvadoru, Kosovu i Srbiji, su dio napora cijele američke vlade da raskine te veze i pozove na odgovornost korumpirane pojedince i organizacije”, istakao je američki državni sekretar Blinken.
Ranije ove nedjelje su uvedene sankcije i pojedincima i organizacijama odgovornim za korupciju u Demokratskoj republici Kongo i osobama koje doprinose represiji i podrivanju demokratije širom svijeta.
U američkoj strategiji za borbu protiv korupcije, objavljenoj 6. decembra, ističe se da je odgovor na spregu korupcije, kriminala i drugih ilegalnih aktivnosti – prioritet za nacionalnu bezbjednost. Organizovani kriminal i korupcija su često povezani – organizovane kriminalne grupe destabilizuju civilnog društvo i u dosluhu su sa zvaničnicima da bi se zaštitili od sudskog gonjenja.
Ukazano je da korupcija nagriza poverenje u demokratske institucije, posebno tamo gdje kriminalne grupe imaju koristi od saradnje sa javnim zvaničnicima, i kada se počiniocima ilegalnih aktivnosti dozvoljava da operišu nekažnjeno.
Takođe, navedeno je da organizovani kriminal često postiže transnacionalni nivo, gdje kriminalne grupe operišu preko granica, podrivaju integritet međunarodnih finansijskih sistema i komplikuju rad agencija za sprovođenje zakona.
Ko su Veselinović i Radoičić?
Zvonko Veselinović, kako je objaivo portal Istinomer, u više navrata je hapšen zbog različitih krivičnih djela. Prvi put to se dogodilo 2003, na putu Raška – Kraljevo, kada je priveden sa još troje ljudi. U automobilu je pronađeno tri kilograma i 190 grama heroina, a vrijednost droge dosezala je 150.000 evra.
U avgustu 2004. Veselinović je pritvoren pod optužbom da je učestvovao u ubistvu Slaviše Maksimovića, a pred kraj 2005. godine uhapšen je u centru sjeverne Kosovske Mitrovice zbog navodne krađe automobila.
Tokom ljeta i jeseni 2011. godine Srbi sa sjevera Kosova podigli su barikade na administrativnim prelazima Jarinje i Brnjak sa namjerom da spriječe Euleks da na te prelaze preveze albanske carinike. Više puta je bilo sukoba sa policijom, a tokom jednog od incidenata, ubijen je pripadnik specijalne policije Kosova.
Komandant Kfora Erhard Drevs označio je Zvonka Veselinovića i njegovog brata Žarka, kao organizatore incidenata na barikadama.
Kako je prenio BBC na srpskom, Veselinović se pominje i u Bijeloj knjizi organizovanog kriminala iz 2001. kao organizator grupe koja se bavi teškim krađama, oduzimanjem motornih vozila, iznudama i falsifikovanjem dokumenata na teritoriji Kosovske Mitrovice.
U decembru 2011. Veselinović je priveden zajedno sa bratom na Kopaoniku, a u optužnici protiv njega, Milana Radoičića i Dragana Ćurčića je navedeno da su protivpravno prisvojili 32 kamiona u vlaništvu lizing kompanije “Hipo Alpe – Adrija lizinga” i tako sebi pribavili najmanje 237 miliona dinara imovinske koristi. Apelacioni sud je oslobodio Veselinovića i Radoičića, a Ćurčić je osuđen na tri godine.
Oslobađajuća odluka donijeta je i u postupku za nelegalno iskopavanje šljunka na Koridoru 10, a u ovom postupku osim njih dvojice na optužnici našli su se i Ivan Stamenović i kruševački biznismen Goran Makragić.
Nedostupni Milan Radoičić
Milan Radoičić nedostupan je kosovskim vlastima od novembra 2018. i neuspjelog pokušaja privođenja, zbog sumnje na povezanost sa ubistvom Olivera Ivanovića, kada ga policija nije pronašla na adresi stanovanja u sjevernoj Mitrovici. U Srbiji se povremeno pojavljuje na političkim skupovima koji okupljaju predstavnike Srba sa Kosova, kojima neretko prisustvuje i predsjednik Srbije Aleksandar Vučić.
Za aktuelnog potpredsednika Srpske liste u javnosti Srbije se prvi put čulo 2011. godine kada je protiv njega, pred Specijalnim sudom u Beogradu, podignuta optužnica za prisvajanje 32 kamiona kompanije Hipo Alpe Adria Lizinga. Na optužnici se tada našao i Zvonko Veselinović, koga je KFOR označio kao jednog od organizatora nereda i podizanja barikada, na sjeveru Kosova 2011.
Obojica su pravosnažno, pred Specijalnim sudom, oslobođeni optužbi 2016. godine.
Kosovski specijalni tužilac Sulj Hodža je u novembru 2018. godine potvrdio da kosovske vlasti Radoičića traže zbog sumnje na povezanost sa ubistvom Olivera Ivanovića. U danima nakon neuspješne policijske portage za njim oglasio se saopštenjem u kom je naveo da sa ubijenim Ivanovićem nije bio prijatelj, ali da nije ni ubica.
MUP Srbije je u istom mjesecu saopštio da je u vezi sa tim slučajem Radoičić dao izjavu po nalogu Tužilaštva za organizovani kriminal Srbije. Inače, Radoičić je bio prisutan na sastanku predstavnika Srba sa Kosova i predsednika Srbije Aleksandra Vučića, održanom februara 2018. u Beogradu.
Sam Vučić je još 2017. pohvalno govorio o njemu, dok je bivši kosovski premijer Ramuš Haradinaj nekoliko puta potvrđivao komunikaciju sa njim – kao i zajedničke susrete njih dvojice sa kosovskim predsjednikom Hašimom Tačijem.
Haradinaj je Radoičića opisivao kao čovjeka sa autoritetom na sjeveru Kosova. Ubijeni Oliver Ivanović ga je, u intervjuu za Balkansku istraživačku mrežu (BIRN), opisao kao ključnu figuru i osobu koja stvarno ima moć na sjeveru Kosova.
