Prema istraživanju tima sa Univerziteta Bajlor u SAD-u, pod Aitkenovim bazenom koji se nalazi nedaleko od Mjesečevog južnog pola, mogao bi da bude zakopan metalni materijal asteroida koji je u davnoj prošlosti udario u Zemljin prirodni satelit.
– Zamislite da hrpu metala pet puta veću od Velikog ostrva Havaja zakopate pod tlom. Toliku neočekivanu masu smo otkrili – rekao je za Phys.org Piter B. Džejms, asistent na planetarnoj geofizici na Bejloru, šef istraživanja koje je objavljeno u časopisu Geophysical Research Letters, koje prenosi “Hayat“.
Krater je okruglog oblika, širine oko 2000 kilometara. Iako je toliko veliki ne može da se vidi sa Zemlje jer se nalazi na udaljenijoj strani Mjeseca koja nikada nije okrenuta prema našoj planeti.
Mjerenja suptilnih razlika u gravitaciji za potrebe istraživanja obavljena su pomoću instrumenata NASA-ine misije “Gravity Recovery and Interior Laboratory” (GRAIL).
– Kada smo te podatke iskombinovali s topografskim podacima letjelice Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO), otkrili smo neočekivano veliku količinu mase stotinama milja ispod dna Aitkenovog bazena na Južnom polu. Jedno od mogućih objašnjenja je da je ta dodatna masa metal s asteroida koji je oblikovao taj krater još uvijek usađen u Mjesečevu plašt – rekao je Džejms.
Šta god bila i odakle god da došla, kaže, ta masa privlači dno bazena na dole za gotovo kilometar. Kompjuterske stimulacije udara velikih asteroida pokazuju da bi se, u odgovarajućim okolnostima, jezgra asteroida od gvožđa i nikla mogla raspršiti u gornjem dijelu Mjesečevog plašta, sloja između kore i jezgre.
– Napravili smo matematičke proračune i pokazali da bi dovoljno raspršena jezgra asteroida iz udara mogla da ostanu sastavni dio plašta sve do današnjih dana umjesto da potone u jezgru Mjeseca”, rekao je Džejms.
Prema drugom mogućem tumačenju, velika masa mogla bi da se sastoji od visoke koncentracije oksida povezanih s posljednjom fazom u skrućivanju Mjesečevog okeana magme.
Aitkenov bazen, nastao prije oko 4 milijarde godina, najveći je, najdublji i najstariji poznati krater u Sunčevom sistemu. Na udaljeniju stranu Mjeseca, u Aitkenov krater u januaru ove godine prva je sletjela kineska sonda Chang’e-4. Krater je 1970. godine nazvan po američkom astronautu Robertu Grantu Aitkenu.
Džejms kaže da su tokom razvoja Sunčevog sistema mogli da nastanu i neki veći krateri, međutim, oni nisu preživjeli do danas.
Autori ga stoga smatraju najboljim prirodnim laboratorijom za istraživanje katastrofalnih sudara, drevnih procesa koji su oblikovali kamene planete kakve vidimo danas.
