Starenje je normalan i univerzalan fiziološki proces koji u osnovi predstavlja precizno regulisan niz događaja koji dovode do postepenog smanjenja funkcije svih organskih sistema. Spoljašnji faktori često imaju značajan uticaj na genetečki materijal i neki naučnici smatraju da je starenje proces koji može biti značajno ubrzan usled nakupljanja ovih oštećenja na nivou DNK,prenosi Novi.
Poznato je da tokom starenja dolazi do snižavanja bazalnog metabolizma, usporavanja svih fizioloških procesa, smanjenja tjelesne mase, smanjenja kognitivnih sposobnosti i ograničenja pokretljivosti.
Naučnici još uvek nisu u potpunosti rasvijetlili fiziologiju starenja jer ona predstavlja izuzetno komplikovan proces koji obuhvata veliki broj promjena na nivou ćelija, organa i organizma. Danas je poznato da starenje zavisi od unutrašnjih i spoljašnjih faktora na koje u određenoj mjeri možemo uticati.
U spoljašnje faktore spadaju životne navike, način ishrane, stres, patogeni i infekcije koje uzrokuju, sunčeva svjetlost, upotreba duvana i alkohola, sa druge strane, na unutrašnje faktore, tačnije na genetski materijal, ne možemo uticati. Otkriveno je da je starenje proces koji je kontrolisan od strane preko 124 različitih gena, dok centralnu ulogu u starenju danas po mnogim naučnicima igraju tjelomere.
Tjelemore predstavljaju vršne dijelove hromozoma koji sadrže ponavljajuće sekvence. Tokom razmnožavanja ćelija dolazi do umanjenja ovih zaštitnih dijelova hromozoma, do narušavanja strukture hromozoma i posledično do starenja ćelija.
Savjeti za usporavanje starenja
Glavni savjeti koji se preporučuju svima obuhvataju odabir zdravog načina života, prevashodno povećan unos zdrave ishrane koja podrazumeva balansiran unos vitamina, minerala, esencijalnih masnih i aminokiselina i dovoljan unos tečnosti.
Na ovaj način omogućava se dobro varenje hrane i eliminacija svih štetnih materija iz organizma. Smanjenje posljedica dejstva oksidativnog stresa ima veliku ulogu u usporavanju starenja. Oksidativni stres nastaje usled nepravilne ishrane, usled naglog pada imuniteta, tokom izlaganja suncu bez adekvatne zaštite, pod uticajem hemikalija iz spoljašnje sredine.
Povećanim unosom voća i povrća obezbjeđuje se dovoljna količina antioksidansa koji umanjuju toksične efekte slobodnih radikala koji su u osnovi oksidativnog stresa i predstavljaju jedinjenja koja direktno oštećuju genetski materijal i značajno ubrzavaju starenje.
Praktični savjeti
Preporučuje se uravnotežena ishrana koja je slična mediteranskoj ishrani i koja obuhvata minimum pet serviranja voća i povrća na dan, stalni i redovni zdravstveni pregledi, redovno vježbanje čiji intenzitet treba biti prilagođen vašoj starosti i zdravstvenom stanju, preporučljivo od strane ljekara, prestanak pušenja i regulacija konzumiranja alkohola.
Smanjenje unosa rafinisanih šećera i njihova zamena za punovrijedne žitarice koje su veoma dobar izvor nutrijenata koji čuvaju vaše zdravlje. Veliku ulogu u smanjivanju negativnih posljedica starenja igra socijalni život, pa je neophodno provoditi dosta vremena sa porodicom i prijateljima, stalno biti aktivan u zajednici, aktivno doprinositi i pomagati drugim ljudima.
Normalan san koji podrazumijeva sedam do osam sati spavanja svake večeri je jedan od preduslova za očuvanje kognitivnih sposobnosti. Regulacija tjelesne težine je od velike važnosti, jer tokom starenja dolazi do povećanja sadržaja masnog tkiva i razlaganja proteina što može uticati na zdravlje kardiovaskularnog sistema i doprineti starenju kože.
Obavezna zaštita od sunca tokom izlaganja podrazumeva upotrebu krema sa zaštitnim faktorom koje odgovaraju vašoj koži. Izlaganje suncu u velikoj mjeri doprinosi ubrzavanju procesa starenja kože, jer tokom sunčanja dolazi do narušavanja zaštitne barijere i povećane produkcije slobodnih radikala koji dovode do nastanka bora i pjega. Pokazano je da je za sintezu dovoljne količine vitamina D u koži dovoljno izlaganje sunčevoj svjetlosti od oko 15 minuta nedeljno.
Na kraju, ali ne i manje bitno, pozitivan stav prema životu i prema stvarima koje vas čine srećnim će doprinijeti poboljšanju opšteg kvaliteta života ali i značajno smanjiti negativne posljedice starenja.
